VERTEBRAL KOLON(OMURGA)

Günlük yaşam içinde insanın uzuvlarını dileğince kullanabilmesi ve yürüyebilmesi için dik duruş önem taşır. İnsanı diğer canlılardan ayıran 1. özellik düşünebilme 2. özellik ise ayakta dik olarak durabilmesi ve yürüyebilmesidir. Bu amaca ulaşabilmek için omurga oldukça önemli ve kompleks bir yapıdır ve kompleks görevler üstlenir.


OMURGANIN GÖREVLERİ


1-) Omurga vücudun dik durmasını sağlar. Pozisyon değiştirebilen ve bu pozisyonlarda tekrar dik duruma geçebilen özellik gösterir.
2-) Gögüs kafesini taşır ve gögüs boşluğu ile karın boşluğu arasındaki dengeyi sağlar.
3-) Vücud dengesini sağlayan ve hareketliliğini sağlayan birçok kasların tutunma yeridir.
4-) Omuz kuşağı ve kalça bölgesinin hareketliliğini sağlayan birçok kas için tutunma yeridir.
5-) Omuriliğin etrafını sararak onu darbelere karşı korur.
6-) Hareketlilik esnasında oluşabilecek şokları, eklem ve diskleri ile absorbe(emerek) ederek bunu uygun şekilde etrafa dağıtır ve kendi öz yapısı içinde bu kuvvetleri etkisiz hale getirir.

OMURGANIN YAPISI

Pek çok hareketli halkadan meydana gelir ve bu halkalar kuvvetli bağ sistemleri ve kaslarla birbirlerine bağlanmıştır.
Omurga 7 servikal(boyun), 12 torakal(sırt), 5 lumbal(bel), 5 sakral ve 3-4 koksigeal(Kuyruk Sokumu) olmak üzere toplam 32-33 omurun üst üste dizilmesi ile meydana gelmiştir.
Ağırlığın en çok bindiği ve hareketin en fazla oluştuğu bölgelerin bunlara dayanacak özellikte olması gerekir. Yapısal olarak en güçlü bölge lumbal(Bel) bölgedir. Bu nedenle çapı en geniş omurlar bel omurlarıdır ancak buna rağmen mekanik bel ağrıları ve bel fıtığı en çok bu bölgede olmaktadır.

OTURMA VE AYAKTA DURMA POZİSYONUNUN KIYASLANMASI

Hem desteksiz gevşek pozisyonda hemde dik oturma pozisyonunda bele binen yükler,
gevşek ayakta duruşa göre fazla olmaktadır. Bu 3 pozisyon içinde bele en fazla yük bindiren gevşek ve desteksiz oturma pozisyonudur.

Destekli Oturma Postürü: oturma biçimleri içinde bele en az yük binen pozisyondur. Çünkü üst gövdenin ağırlığının bir kısmı koltuğun arkası tarafından taşıtılmaktadır.

Sırtüstü Yatış Pozisyonu: Bacaklar düz pozisyonda iken bele binen yük artar. Kalça ve diz destekli olarak bükülürse bele binen yük azalır.

Yüzüstü Yatış Pozisyonu: Bel bölgesine daha fazla yük biner, yüksek strese maruz kalır. Yüzüstü pozisyonda karın altına bir yastık konursa bele binen(disklere binen) stres azalır.

Ağırlık Kaldırma: Ağırlık kaldırma aktiviteleri esnasında omurgadaki yüklenmeyi etkileyen 3 faktör vardır.

1. Omurganın hareketine göre cismin pozisyonu
2. Omurgadaki bükülme ve dönme derecesi
3. Kaldırılan cisme ait özellikler (şekil,büyüklük, ağırlık)

Kaldırılan cisim gövdeye yakın olarak tutuluyorsa bele binen yük daha azdır. Bacaklar düz, belden bükülerek cismi alırsak cisim ile hareket merkezi arasındaki mesafe artacağı için bele daha fazla yük biner.

MEKANİK BEL AĞRILARI

Sinir kökü irritasyonu(Bel Fıtığı) olmadan oluşan bel ağrılarıdır.

Etkenleri:

Bacak boyu eşitsizlikleri
Düz Tabanlılık
**Yüksek topuklu ayakkabı giymek
Bel ve karın kasları arasındaki dengesizlik
Kalçanın normal şeklini kaybetmesi
Omurganın normal şeklini kaybetmesi

Vücudun yerçekimi hattını etkileyebilecek tüm mekanizmalar Bel-Kalça düzenin bozulmasına yol açar, bu da mekanik bel ağrısı ile sonuçlanır.

Ağrının Nedeni: Bağların, kasların, eklem kapsüllerinin,omurların, omurilik zarlarının, kan damarlarının yapılarındaki ağrıya duyarlı kısımların gerilme, basınç gibi mekanik zorlanmalarıdır.

MEKANİK BEL AĞRISINDAN KORUNMA

Kimler risk altındadır?
Hareketsiz iş ve yaşam düzeni olanlar
Ağır kaldırma, yanlış eğilme hareketlerini yapanlar
Uzun süre araç kullananlar (Şoförler, motorsiklet kullananlar)
Aşırı kilo, sigara ve alkol tüketenler
Duruş bozukluğu olanlar
Zayıf bel ve karın kasları olanlar
Hamileliğin son aylarında olanlar
Yüksek riskli sporlarla uğraşanlar (halter gibi)
Ruhsal ve duygusal gerginlik yaşayanlar
Neler Yapabiliriz?

Egzersiz**
Kalça Yükseltme(Pelvik Tilt)
Yatar durumdan yarı oturur duruşa gelme.
Dizleri karna çekme
Beli geriye bükme
Günlük Yaşam Aktivite Eğitimi**
Mesleki Eğitim
Uygun Kilo
Ortopedik yatak
Spor(Yüzme, Pilates, Yürüyüş vs)

** Detaylı program için bir Fizyoterapiste danışın.




Fizyoterapist Bekir GÜÇLÜ.