Cinsel istismar psiko-sosyal gelişimini tamamlamamış ve yaşı küçük olan bir çocuğun bir erişkin tarafından cinsel doyum için kullanılmasıdır. Cinsel istismar davranışı, dokunma şeklinde olabileceği gibi cinsel içerikli konuşma, teşhircilik, röntgencilik gibi temas içermeyen davranışlar da cinsel istismar içerisinde değerlendirilmektedir. Cinsel istismar oranı kızlarda erkeklere oranla daha fazla görülmektedir.

Çocuğa yapılan cinsel istismar toplumun dinamiklerini derinden sarsan, aynı zamanda çocukların ruh sağlığını etkileyerek çok derin ve kalıcı izler bırakan insanlık dışı eylemlerdir. Hatta insanlık tarihinin çocuklara yönelik gerçekleştirdiği en büyük suçlar arasında sayılabilir. Bu anlamda çocukları korumak toplum üyeleri kadar, mevcut otoritenin de sorumluluğu altındadır.

Cinsel istismarcıların çoğu aile içi ve yakın çevreden yani çocuğun tanıdığı kişiler tarafından olmaktadır. İstismarcı ne kadar yakınından biri ise çocuğun bu durumdan etkilenmesi de o kadar ağır olur. Cinsel istismara uğramış çocukların araştırmalara göre, %35 inde zeka geriliği saptanmıştır. Zeka geriliği olan çocuklar kandırılmaya daha yatkındır bu da cinsel istismar için risk etmenleri arasındadır.

Cinsel istismarın sık olduğu ailelerde genellikle şu patolojiler görülmektedir; boşanma, şiddet, alkol ve madde bağımlılığı, cinsel sorunlar, sosyal izolasyon, baskın anne baba tutumu, rol çatışması

İstismara uğrayan çocuk ve ergenlerin ileriki zamanlarda ruhsal olarak problemler yaşadığı ortaya çıkmaktadır. Kısa dönemde anksiyete ve travma sonrası stres bozukluğu uzun dönemde ise depresyon, enürezis, enkoprezis, davranış bozuklukları, cinsel sorunlar, dikkat eksikliği, uyku bozuklukları gibi rahatsızlıkların olduğu gözlemlenmiştir. İstismara uğramış kişilerin istismara yatkın olmaları, alkol ve madde bağımlısı olmaları muhtemeldir. Borderline kişiklik bozukluğu ve çoğul kişilik bozukluğu olan kişilerin büyük çoğunluğunda cinsel istismar öyküsü bulunmaktadır.



Cinsel İstismara Uğramış çocuğu nasıl fark edebiliriz?



Cinsel istismarın fark edilmesinde fiziki muayene önemlidir fakat olay bazen fizikselin dışında okşama ve temas şeklinde olabilir. Böyle olduğunda herhangi bir fiziksel bulguya rastlanmaz. Fiziksel olarak anlaşılabilecek işaretlere bakarsak, yürüme ve oturmada güçlük, cinsel bölgede yaralanmalar, kaşınma, kanama, idrar yolu enfeksiyonları, baş ve karın ağrıları gelişebilir.

Çocuklarda cinsel istismar belirtilerinden öncelikli olanı çocuğun kişiliğindeki veya karakterindeki değişikliklerdir. Çocuk daha önceden göstermediği bazı özellikler göstermeye başlayabilir. Annenin yanından ayrılmak istemiyor olabilir. Daha sonradan davranış değişiklikleri de ortaya çıkabilmektedir. Çocuklar yaşlarına uygun olmayan şekillerde davranabilirler. Örneğin; parmak emme, altına kaçırma. Çocuklarda cinsel istismar belirtilerinden bir diğeri çocuğun cinsel davranışlar göstermeye başlamasıdır. Oyuncaklarıyla ya da hayvanlarla cinsel hareketlerde bulunabilir. Küçük çocuklar sık sık mastürbasyon yapmaya başlayabilir. Çocuklar kıyafetlerini çıkartıp banyo yapmak istemeyebilirler. Çocukta görülen ani davranış değişikliği tacizin diğer bir ifade şeklidir.







Anne-Babaya Öneriler

Bu anlamda anne-babalara düşen ilk görev, çocuklarını cinsellikle ilgili bilgilendirmeye başladıkları dönemde Artık “yabancılardan hediye alma”, “tanımadığın kişilerle konuşma” söylemlerinin çocuğun cinsel istismarını önlemede işlevsel bir yanının olmadığı açıkça ortada olduğunu bilmeli ve çocuklarını ona göre bir eğitim sürecine hazırlamalılardır. Çocukların en çok istismara uğradığı yaş aralığı 4-7 dir. Bu sebeple 4 yaşından başlayarak çocuğa bazı bilinç eğitimleri verilmelidir.

Çocuklara “iyi dokunuş” ve “kötü dokunuş”un ne olduğunu, istemedikleri, onay vermedikleri durumlar karşısında “hayır” diyebilmenin en doğal hakları olduğu öğretilmeli.

Kendi bedeninin kendisine ait olduğunu bilmeli.

Ebeveynlerin de 4-5 yaşından sonra çocuğu öperken izin almaları gerekmektedir.

Çocuk, eş, dost, akraba tarafından cinsel organlarına dokunularak, öperek, kucağa alınarak sevilmemeli.

Çocuk çıplak olarak ortada bırakılmamalı. Çocuk çıplak olmaya alıştırılırsa yabancıların yanında da çıplak olduğunda rahatsızlık duymayacaktır. Bu da istismara açık bir ortam oluşturacaktır.

4 yaşından sonra anne baba çıplak olarak çocukla aynı banyoda bulunmamalı.

7 yaşından sonra çocuğun genital bölgesinin başkaları tarafından görülmesine izin verilmemeli.





Cinsel istismara uğramış bir çocuğa yaklaşım nasıl olmalıdır?



Uzmanlar cinsel istismar konusunda çocukların çok nadir yalan söylediklerini belirtmişlerdir. Bu yüzden başlangıçta aslında en önemli şey çocuğa inanmaktır.

Çocuğun yaşadığı travmatik deneyimi atlatabilmesi için tekrar tekrar konuyu anlatması gerekir. Çocuk olayı ne kadar çok anlatırsa o kadar rahatlayacaktır. Siz iyi bir dinleyici olun ve çocuğun duygularını ifade etmesi için onu cesaretlendirin.

Cinsel istismara uğramış çocuğunuza şefkatli ve anlayışlı bir şekilde yaklaşın. Ona duygusal destek sağlayın.

Öfkenizi veya suçluluk duygunuzu çocuğunuzla değil, başka bir yetişkinle paylaşmaya özen gösterin.

Kesinlikle, çocuğunuzun yaşadığı istismarın onun sorumluluğu ya da suçu olmadığını anlamasını sağlayın. Asla "Bunu sana yapmasına nasıl izin verirsin?" gibi suçlayıcı cümleler kurmayın.



Tabi ki bunların yanında çocuğun aile ile birlikte psikolojik destek alması da çok önemlidir. Çocuğun bu dönemde aşağılık duygusundan, kendisini suçlayıcı tavırlarından kurtulması gerekmektedir. Terapi onun için önemli bir gelişme olacaktır.





Uzm.Klinik Psikolog İrem AYDIN