Anne Karnında Beslenme
Bir çocuğun yaşam kalitesini etkileyecek ilk adım anne karnında başlıyor. Annenin gebelik öncesinde ve gebelik sırasındaki beslenmesi çocuğun ileride hangi hastalıklara yakalanacağını, ne kadar zeki olacağını, hastalıklara karşı direncini, hatta boyunu bile etkiliyor. Annenin hamilelik sırasında çocuk için vücudunda depolaması gereken, alması gereken birçok vitamin-mineral ve besin ögesi bulunuyor. Gebelikten en az 3 ay önce uygun tahlillerini yaptırıp kendini doğuma hazırlaması gerekiyor. Bu hazırlık aşamasında kontrollerini düzenli yaptırıp, vücudunda olan aksaklıkların çözülmesi bebek için çok önemlidir. Annede takip edilmesi gereken başlıca unsurlar adım adım uygulanmadır.
1 adım:
Malnutriyon varsa çözmek
Malnutrisyon, annenin uzun dönemli kötü beslenmesi sonucu depolarının boşalması, yeterli günlük enerjiyi alamamasıdır. Bu durum sonucunda demir, iyot, A vitamini ve diğer mikro besin öğerince yetersizlik yaşar ve bebeğine de anne karnında bu besin öğelerini veremez. Bu durumu çözmek için gebe kalmadan en az 3 ay önce kontrole başlayıp beslenme programının düzenlenmesi gerekir. Gebe kalınmadan önce uygun ölçümlerin yapılıp vücut depolarının kontrol edilmesi gerekir.
2. adım:
Uygun yaş
18 yaşından önce doğum yapmak çok önerilen bir durum olmamasına karşın dünyada çapında yüzdelere bakıldığında çok fazla olduğu görülüyor. 18 yaşından küçük bir annenin depoları ancak kendi büyüme ve gelişmesi için yeterli olacağından bebeğine yeterli besin öğelerini veremeyecek, hem kendi hem de bebeği uygun düzeyde faydalanamayacaktır.
3. adım:
Uygun kilo
Gebelik sırasında alınması gereken ortalama kilo 9-12 arasındadır. Yüksek ağırlıkta gebeliğe başlamak da, düşük ağırlıkta gebeliğe bağlamak da çok risklidir. Gebe kalmadan önce uygun kiloya ulaşmak gerekir. Bu değer BKI ile ölçülebilir. Kilo / boyun karesi 18,5’dan yüksek 25’den düşük olmalıdır. Örneğin 160 cm bir birey için 48-64 kilo arası doğun için uygun kilo aralıdır.
4. adım:
Demir eksikliği
Demir eksikliği annelerin en sık yaşadığı problemlerden biridir. Uygun beslenme yöntemlerinin bilinmemesi, demir kaynaklı besinlerin yanında demir atımını artıran besinler tüketmek, sigara-alkol tüketimi gibi nedenler vücuttaki demir depolarını olumsuz etkiliyor. En az 3 ay önceden vücudu doğuma hazırlarken en başta demir depolarının uygun düzeyde olması gerekiyor. Annenin günlük alımının 15-20 mg’ın altında olmaması ve gebeliğin ikinci yarısından itibaren ek olarak dışarıdan demir takviyesi alınması önerilir. Demirin içinde bulunduğu besinler başlıca; et, balık, tavuk, yumurta, koyu yeşil yapraklı sebzeler, pekmez, süt-yoğurttur. Bu besinlerin içindeki demirden maksimum düzeyde faydalanmak için yanında C vitaminiyle birlikte tüketmek emilimi de artıracaktır.
5.adım:
A vitamini
A vitamini çocuk için anne karnındaki en elzem vitaminlerden biridir. A vitamini eksikliğinde düşük doğum ağırlığı ve premature durumu görülebilir, mikrosefali (baş kısmının uygun boyuttan küçük olması) ve görmede kusurlar olabilir. Yağda eriyen bir vitamindir. Balık, süt, yumurta sarısı, ıspanak, havuç, domates ve yeşil yapraklı sebzelerde bulunur. Gebelik esnasında düzenli alımı gereklidir.
6 adım:
İyot
Troid hormonunun sentezi için elzem olan bu eser elementin vücutta mutlaka bulunması gerekir. Yeterli düzeyde bulunmadığı takdirde mental gerilik, doğumsal bozukluklar yaşanabilir. Yine yeterli düzeyde bulunmadığı zaman bebekte hipotroide neden olarak gelişmesinde bozukluk, gerilik, cücelik ve zeka geriliğine neden olabilir. Bu elementin günlük beslenmeyle karşılanması mümkündür, ayrıca ek olarak tuzların iyotlanmasıyla dışarıdan alımı da sağlanabilir. Yemeklik tuzlara 50-70 mg/kg potasyum iyodur eklenmelidir. Besinlerde en önemli kaynaklar ise deniz ürünleridir.
7. adım:
Çinko
Çinko metabolik sentez reaksiyonlarında çok büyük bir role sahiptir. Bitkisel kaynaklı beslenmenin arttığı durumlarda ve hayvansal kaynaklı besinlerin alımında azalma olduğunda vücutta hem çinko hem de demir eksikliği yaşanabilir. Büyüme-gelişme, protein yapısındaki enzimlerin işlevleri için gereklidir. Gebelik süresinde 20 mg ek çinko alımı önerilir. Buna ek olarak da günlük hayvansal kaynaklı besinlerin (et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, yumurta vb.) alımına da dikkat edilmesi gerekir. Demir eksikliğiyle yakından alakalı olan çinko eksikliğinde nöral tüp defekti riski yükselir.
8. adım:
Folik asit
Folik asit eksikliğinde megoblastik anemi yaşanabilir, çünkü folik asit DNA sentezinde önemli role sahip. Bu anemi türü sonucunda bebeğin hücrelerinde anormallikler görülebiliyor. Ayrıca yetersizliği nöral tüp defekti, düşük doğum ağırlığı, hatta ölü doğumlara de sebep oluyor. Eksikliğinin yaşanmaması için karaciğer, koyu yeşil yapraklı sebzeler, karnabahar, et, yumurta, süt ve türevlerini yeterli seviyede tüketmek gerekiyor. Doğumdan en az 3 ay önce vücuttaki folik asit depolarının kontrol edilmesi, yetersiz ise takviye edilmesi gerekiyor. Eğer gebelik boyunca yetersilik yaşanırsa bebeğin beyin ve kafa tası gelişmesi geri kalıyor, nöral tüp defektinden kaynaklı zeka geriliğine sebep oluyor.
9. adım
B6 ve B12 vitamini
B6 ve B 12 vitamini eksikliği maternal anemi riskini en fazla arttıran sebeplerden biridir. Özellikle B6 vitamini bebeğin beyin gelişimde önemli rol oynuyor. Ayrıca annenin gebelikten sonraki süt konsantrasyonunu ve buna bağlı olarak bebeğin doğum sonrası beyin gelişimini etkiliyor. B12 vitamini ise sinir sistemindeki miyelin sentezinde anahtar role sahip olduğundan eksikliğinde bebeğin nörolojik olarak etkilenmesine sebep oluyor. Ayrıca eksikliğinde megaloblastik anemi ve doğumsal anomalilere neden oluyor. B12 bir tek hayvansal kaynaklı besinlerde bulunduğundan; et ve et grubu, süt ve süt ürünleri ve yumurta tüketimi çok önem taşıyor. Bu nedenle vejetaryen annelerin doğumdan önce mutlaka takviye almaları öneriliyor. B6 vitamini ise tahış ve tahıl ürünlerinde yoğun bir şekilde bulunmaktadır.
10.adım:
Gebelikte diyabeti önlemek
Annelerin hamilelik esnasında ailesel faktörlerden dolayı veya yanlış beslenme sonucu kan şekerlerinde dengesizlik oluşabiliyor. Bu durum annenin kan şekerini etkilediği kadar bebeğin kan şekerini de etkiliyor. Bu dengesizlik sonucu bebeğin ileride diyabete yakalanma riski artıyor. Bunu çözmek veya engellemek için uygun beslenme planı hazırlamak gerekiyor. Gün içindeki beslenmenin sık aralıklarla olması şeker düzeyi için önemlidir. Meyve, kraker gibi karbonhidrat kaynaklı yiyeceklerin ara öğünlerde tüketilmesi, fakat tek başına değil, yanında mutlaka proteinli bir besinin olması gerekiyor. Örneğin meyve yanında süt, kraker yanında ayran veya peynir gibi.
Daha birçok adım sayılabilir fakat bunlar çocuğun beyin gelişimi, büyüme ve gelişmesi, daha kaliteli bir hayat yaşaması için elzem olarak dikkat edilmesi gereken hususlardır. Bunların yanında anneye gebelik öncesi ve sırasında yaşanacak olumsuzluklar ve yapılması gerekenlerle ilgili eğitimin verilmesi de gerekiyor. Sonuç olarak gebelik sırasında yeterli ve dengeli beslenmek bebek ve anne sağlığı için en önemli unsurdur.
1 adım:
Malnutriyon varsa çözmek
Malnutrisyon, annenin uzun dönemli kötü beslenmesi sonucu depolarının boşalması, yeterli günlük enerjiyi alamamasıdır. Bu durum sonucunda demir, iyot, A vitamini ve diğer mikro besin öğerince yetersizlik yaşar ve bebeğine de anne karnında bu besin öğelerini veremez. Bu durumu çözmek için gebe kalmadan en az 3 ay önce kontrole başlayıp beslenme programının düzenlenmesi gerekir. Gebe kalınmadan önce uygun ölçümlerin yapılıp vücut depolarının kontrol edilmesi gerekir.
2. adım:
Uygun yaş
18 yaşından önce doğum yapmak çok önerilen bir durum olmamasına karşın dünyada çapında yüzdelere bakıldığında çok fazla olduğu görülüyor. 18 yaşından küçük bir annenin depoları ancak kendi büyüme ve gelişmesi için yeterli olacağından bebeğine yeterli besin öğelerini veremeyecek, hem kendi hem de bebeği uygun düzeyde faydalanamayacaktır.
3. adım:
Uygun kilo
Gebelik sırasında alınması gereken ortalama kilo 9-12 arasındadır. Yüksek ağırlıkta gebeliğe başlamak da, düşük ağırlıkta gebeliğe bağlamak da çok risklidir. Gebe kalmadan önce uygun kiloya ulaşmak gerekir. Bu değer BKI ile ölçülebilir. Kilo / boyun karesi 18,5’dan yüksek 25’den düşük olmalıdır. Örneğin 160 cm bir birey için 48-64 kilo arası doğun için uygun kilo aralıdır.
4. adım:
Demir eksikliği
Demir eksikliği annelerin en sık yaşadığı problemlerden biridir. Uygun beslenme yöntemlerinin bilinmemesi, demir kaynaklı besinlerin yanında demir atımını artıran besinler tüketmek, sigara-alkol tüketimi gibi nedenler vücuttaki demir depolarını olumsuz etkiliyor. En az 3 ay önceden vücudu doğuma hazırlarken en başta demir depolarının uygun düzeyde olması gerekiyor. Annenin günlük alımının 15-20 mg’ın altında olmaması ve gebeliğin ikinci yarısından itibaren ek olarak dışarıdan demir takviyesi alınması önerilir. Demirin içinde bulunduğu besinler başlıca; et, balık, tavuk, yumurta, koyu yeşil yapraklı sebzeler, pekmez, süt-yoğurttur. Bu besinlerin içindeki demirden maksimum düzeyde faydalanmak için yanında C vitaminiyle birlikte tüketmek emilimi de artıracaktır.
5.adım:
A vitamini
A vitamini çocuk için anne karnındaki en elzem vitaminlerden biridir. A vitamini eksikliğinde düşük doğum ağırlığı ve premature durumu görülebilir, mikrosefali (baş kısmının uygun boyuttan küçük olması) ve görmede kusurlar olabilir. Yağda eriyen bir vitamindir. Balık, süt, yumurta sarısı, ıspanak, havuç, domates ve yeşil yapraklı sebzelerde bulunur. Gebelik esnasında düzenli alımı gereklidir.
6 adım:
İyot
Troid hormonunun sentezi için elzem olan bu eser elementin vücutta mutlaka bulunması gerekir. Yeterli düzeyde bulunmadığı takdirde mental gerilik, doğumsal bozukluklar yaşanabilir. Yine yeterli düzeyde bulunmadığı zaman bebekte hipotroide neden olarak gelişmesinde bozukluk, gerilik, cücelik ve zeka geriliğine neden olabilir. Bu elementin günlük beslenmeyle karşılanması mümkündür, ayrıca ek olarak tuzların iyotlanmasıyla dışarıdan alımı da sağlanabilir. Yemeklik tuzlara 50-70 mg/kg potasyum iyodur eklenmelidir. Besinlerde en önemli kaynaklar ise deniz ürünleridir.
7. adım:
Çinko
Çinko metabolik sentez reaksiyonlarında çok büyük bir role sahiptir. Bitkisel kaynaklı beslenmenin arttığı durumlarda ve hayvansal kaynaklı besinlerin alımında azalma olduğunda vücutta hem çinko hem de demir eksikliği yaşanabilir. Büyüme-gelişme, protein yapısındaki enzimlerin işlevleri için gereklidir. Gebelik süresinde 20 mg ek çinko alımı önerilir. Buna ek olarak da günlük hayvansal kaynaklı besinlerin (et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, yumurta vb.) alımına da dikkat edilmesi gerekir. Demir eksikliğiyle yakından alakalı olan çinko eksikliğinde nöral tüp defekti riski yükselir.
8. adım:
Folik asit
Folik asit eksikliğinde megoblastik anemi yaşanabilir, çünkü folik asit DNA sentezinde önemli role sahip. Bu anemi türü sonucunda bebeğin hücrelerinde anormallikler görülebiliyor. Ayrıca yetersizliği nöral tüp defekti, düşük doğum ağırlığı, hatta ölü doğumlara de sebep oluyor. Eksikliğinin yaşanmaması için karaciğer, koyu yeşil yapraklı sebzeler, karnabahar, et, yumurta, süt ve türevlerini yeterli seviyede tüketmek gerekiyor. Doğumdan en az 3 ay önce vücuttaki folik asit depolarının kontrol edilmesi, yetersiz ise takviye edilmesi gerekiyor. Eğer gebelik boyunca yetersilik yaşanırsa bebeğin beyin ve kafa tası gelişmesi geri kalıyor, nöral tüp defektinden kaynaklı zeka geriliğine sebep oluyor.
9. adım
B6 ve B12 vitamini
B6 ve B 12 vitamini eksikliği maternal anemi riskini en fazla arttıran sebeplerden biridir. Özellikle B6 vitamini bebeğin beyin gelişimde önemli rol oynuyor. Ayrıca annenin gebelikten sonraki süt konsantrasyonunu ve buna bağlı olarak bebeğin doğum sonrası beyin gelişimini etkiliyor. B12 vitamini ise sinir sistemindeki miyelin sentezinde anahtar role sahip olduğundan eksikliğinde bebeğin nörolojik olarak etkilenmesine sebep oluyor. Ayrıca eksikliğinde megaloblastik anemi ve doğumsal anomalilere neden oluyor. B12 bir tek hayvansal kaynaklı besinlerde bulunduğundan; et ve et grubu, süt ve süt ürünleri ve yumurta tüketimi çok önem taşıyor. Bu nedenle vejetaryen annelerin doğumdan önce mutlaka takviye almaları öneriliyor. B6 vitamini ise tahış ve tahıl ürünlerinde yoğun bir şekilde bulunmaktadır.
10.adım:
Gebelikte diyabeti önlemek
Annelerin hamilelik esnasında ailesel faktörlerden dolayı veya yanlış beslenme sonucu kan şekerlerinde dengesizlik oluşabiliyor. Bu durum annenin kan şekerini etkilediği kadar bebeğin kan şekerini de etkiliyor. Bu dengesizlik sonucu bebeğin ileride diyabete yakalanma riski artıyor. Bunu çözmek veya engellemek için uygun beslenme planı hazırlamak gerekiyor. Gün içindeki beslenmenin sık aralıklarla olması şeker düzeyi için önemlidir. Meyve, kraker gibi karbonhidrat kaynaklı yiyeceklerin ara öğünlerde tüketilmesi, fakat tek başına değil, yanında mutlaka proteinli bir besinin olması gerekiyor. Örneğin meyve yanında süt, kraker yanında ayran veya peynir gibi.
Daha birçok adım sayılabilir fakat bunlar çocuğun beyin gelişimi, büyüme ve gelişmesi, daha kaliteli bir hayat yaşaması için elzem olarak dikkat edilmesi gereken hususlardır. Bunların yanında anneye gebelik öncesi ve sırasında yaşanacak olumsuzluklar ve yapılması gerekenlerle ilgili eğitimin verilmesi de gerekiyor. Sonuç olarak gebelik sırasında yeterli ve dengeli beslenmek bebek ve anne sağlığı için en önemli unsurdur.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Anne Karnında Beslenme" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Çağlayan ŞAHİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Çağlayan ŞAHİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
bebeğin beslenmesi, ceninin beslenmesi, anne karnında beslenme, hamilelikte beslenme, gebelikte beslenme
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
