2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Postpartum Psikiyatrik Bozukluklar
MAKALE #2141 © Yazan Prof.Dr.Cebrail KISA | Yayın Ocak 2009 | 8,708 Okuyucu
POSTPARTUM PSİKİYATRİK BOZUKLUKLAR

Doğum sonrası dönemde kadınların % 70-85’inde ruhsal belirti ve bozukluklar görülmektedir. Postpartum psikiyatrik bozukluk olarak adlandırılan bu klinik tablolar postpartum hüzün, daha ciddi ve yaşamı tehdit eden postpartum major depresyon ve postpartum psikoz şeklinde sınıflandırılmaktadır. Bu sendromların görülme sıklıkları sırasıyla ; % 30-85, % 10-15 ve % 0.1-0.2’dir. Psikiyatrik tanı sistemlerinde (DSM IV ve ICD 10) postpartum psikiyatrik bozukluklar ayrı bir klinik tanı olarak tanımlanmamıştır. Puerperal dönemde hızlı hormonal değişiklikler ve psikososyal stres faktörlerin bu ruhsal bozuklukların etiyolojisinde rol oynadığı öne sürülmektedir. DSM IV’te doğumdan sonraki ilk 4 hafta, diğer bazı çalışmalarda ise doğumu izleyen ilk 12 aylık periyod postpartum dönem olarak kabul etmektedir. Postpartum psikiyatrik bozukluklar klinik bulgular ve epizodik olma açısından daha çok duygudurum bozuklukları gibi seyir göstermektedir. Tedavide klinik bulgular ve duygudurum bozuklukları gibi seyrin göz önünde bulundurulması ve uzun süreli antipsikotik tedavi kullanımından kaçınılması gerekmektedir.

Anahtar Sözcükler: Postpartum ruhsal bozukluklar, postpartum hüzün, postpartum depresyon, postpartum psikoz

Giriş

Hamilelik ve doğum sonrası dönem (yeni anne olma süreci) birçok insan için özel hoş bir an olarak kabul edilmekle birlikte, yeni doğan çocuğunu kucağına alma beklentisi içinde olan anne için aynı zamanda ruhsal bozuklukların gelişimi için riskli bir dönem olmaktadır. Doğum sonrası dönemde ortaya çıkan farklı klinik görünümdeki ruhsal bozuklukları tanımlamak için postpartum ruhsal bozukluk kavramı kullanılmaktadır.

Doğum sonrası dönemin ruhsal bozukluklarla ilişkisi Hipokrat döneminden beri bilinmektedir. Modern endokrinolojinin gelişiminden önce, gebelikte ve doğum sonrasında oluşan geçici fizyolojik değişiklikler sonucunda psikiyatrik bozuklukların geliştiği ilk kez 1858’ de Victor Luis Marce tarafından öne sürülmüştür1. Puerperiumda önemli fizyolojik değişikliklerin görülmesi, hızlı hormonal değişimlerin olması duygudurum ve diğer psikiyatrik sendromların ortaya çıkmasının bir nedeni olarak öne sürülmektedir1,2. Ayrıca öyküde ruhsal bozukluk olması, sosyal destek zayıflığı, evlilik problemleri, kötü yaşam deneyimleri ve gebeliğe karşı ambivalan tutumlar gibi birçok psikososyal risk faktörü de gebelik ve postpartum dönemde ruhsal bozukluk gelişimini etkilemektedir3,4.

Gebelerin ve puerperal kadınların daha sistemli izleme programlarına alınması, doğumdan sonraki üç ay içinde psikiyatriye başvuru oranında artış olması ve psikiyatrik hastalıkların toplum tarafından daha iyi tanınması da bu dönemdeki artmış ruhsal bozukluk riskini açıklamaktadır.

Psikiyatrik tanı sistemlerinde (DSM IV ve ICD 10) postpartum psikiyatrik bozukluklar ayrı bir klinik antite olarak tanımlanmamıştır. DSM IV tanı ölçütlerinde postpartum kavramı kısa psikotik bozukluk, bipolar bozukluk ve majör depresif bozukluk için doğumdan sonraki 4 hafta içinde başlaması durumunda başlangıç belirleyicisi olarak yer almaktadır. Postpartum psikoz tanımlaması ise başka türlü adlandırılamayan psikotik bozukluklar başlığı altında ele alınmış ama semptomatolojik olarak tanımlanmamıştır. Ayrıca klinisyenlerin sık karşılaştığı bir durum olan postpartum hüzün tanımlaması da tanı kategorisi olarak DSM IV’te yer almamaktadır5,6.

Doğum sonrasında kaçıncı günde psikiyatrik belirtilerin başlamasının postpartum bozukluk olarak değerlendirilebileceği konusu da literatürde belirsizdir. DSM IV’te doğumdan sonraki ilk 4 haftada ruhsal bozukluk belirtilerinin başlaması durumunda postpartum ruhsal bozukluk olarak değerlendirilmesi uygun görülmüştür. Diğer bazı çalışmalarda ise bu süre doğumu izleyen ilk 6 ile 12 hafta gibi bir zaman dilimi olarak belirtilmiş olsa da, birçok klinisyen doğum sonrası 6-12 aylık bir periyodu postpartum dönem olarak kabul etmektedir3,7.

Araştırmalar birçok kadın için hamilelik ve anne olma sürecinin duygudurum ve anksiyete bozuklukları gibi psikiyatrik durumlara daha açık bir dönem olduğunu göstermektedir. Doğum sonrası dönemde kadınların % 70-85’inde ruhsal belirti ve bozukluklar görülmektedir8. Postpartum psikiyatrik bozukluklar ya da postpartum psikiyatrik sendromlar diğer psikiyatrik bozukluklardan kolayca ayırt edilmeyen duygudurum değişiklikleri, psikotik semptomlar, dezorganize davranış ve dezorganize konuşmalar gibi benzer semptomlar göstermektedir. Molina ve arkadaşları4 kısa süreli hafif duygudurum belirtileri ile seyreden postpartum hüzün ya da annelik hüznü, potansiyel olarak ciddi ve yaşamı tehdit eden postpartum major depresyon olarak iki temel postpartum klinik tablo tanımlamıştır.Postpartum psikiyatrik bozukluklar Nonacs ve diğer ruh sağlığı profesyonellerinin klinik deneyimleri doğrultusunda yukarıda belirtilen iki klinik tabloya postpartum psikoz eklenerek, postpartum annelik hüznü (maternity blues) ve postpartum non-psikotik major depresyon şeklinde sınıflandırılmaktadır. Bu sendromların görülme sıklıkları sırasıyla ; % 0.1-0.2, % 30-85 ve % 10-15 ‘tir2,3,9.

Bu tipik klinik puerperal sendromlar dışında doğum sonrasında şizofreni, mani, anksiyete bozuklukları gibi diğer ruhsal bozukluklar da postpartum klinik durumlar olarak tanımlanmıştır10,11. İlk önceleri postpartum ruhsal bozukluklar gebelik ve doğumla ilgili spesifik psikiyatrik bozukluklar olarak düşünülmüş ve diğer psikiyatrik bozukluklardan farklı bir tanı kategorisi olarak tanımlanmıştır. Ancak son zamanlarda daha çok var olan tanı kategorileri içinde değerlendirme yaklaşımı ön plandadır.

Uzun dönem izlem çalışmalarında postpartum psikiyatrik bozuklukların, özellikle de postpartum psikozun doğum olmadan da sonraki dönemlerde % 65 oranında tekrarladığı bildirilmiştir12. Batılı klinisyenler doğum sonrası dönemde gelişen ruhsal bozuklukların tanı ve tedavi yaklaşımı açısından daha çok duygudurum bozukluklarına benzediğini, aksine doğulu klinisyenler ise bu klinik tablonun daha çok şizofrenik bozukluklar gibi seyir gösterdiğini vurgulamışlardır13.

Postpartum psikiyatrik bozukluklar klinik bulgular ve epizodik olma açısından daha çok duygudurum bozuklukları gibi seyir göstermektedir. Özellikle de postpartum psikoz olarak değerlendirilen tablo etiyolojik ve nozolojik olarak diğer psikotik tablolardan duygudurum ve bilinç düzeyindeki dalgalanma açısından farklılık göstermektedir. Tedavide klinik bulgular ve duygudurum bozuklukları gibi seyrin göz önünde bulundurulması ve uzun süreli antipsikotik tedavi kullanımından kaçınılması gerekmektedir.

Kaynaklar

1. Nonacs R, Cohen LS. Postpartum Psychiatric Syndromes. Kaplan and Sadock’s Comprehensive Textbook of Psychiatry. Seventh Edition. Editors: Benjamin J. Sadock, Vırgınıa A. Sadock. Volume one, 2000; 1276-1283s.
2. Bergant AM, Heim K, Ulmer H. Early Postnatal Depressive Mood: Associationswith Obstetric and Psychosocial Factors. J Psychosom 1999;46(4):391-4.
Nonacs R, Cohen LS. Postpartum mood disorders: diagnosis and treatment guidelines. J Clin Psychiatry 1998;59(suppl 2): 34-40.
4. Altshuler LL, Cohen LS, Molina ML, Kahn DA, Carpenter D, Docherty JP. The Expert Consensus Guidelines Series: Treatment of Depression in Women. A Postgraduate Medicine Special Report. New York, McGraw-Hill, March 2001.A
merican Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders, 4th edn. Washington, DC: American Psychiatric Association, 1994.
World Health Organization. The ICD –10 cassification of mental and behavioural disorders (ICD-10). Geneva: World Health Organization, 1992.
7. O'Hara MW, Neunaber DJ, Zekoski EM. Prospective study of postpartum depression: prevalence, course, and predictive factors. J Abnorm Psychol. 1984;93:158-171
8. Altshuler LL, Hendrick V, Cohen LS. Course of mood and anxiety disorders during pregnancy and the postpartum period. J Clin Psychiatry 1998;59(suppl 2): 29-33.
9. Romito P. Unhappiness after childbirth. In: I.Chalmers, M Enkin and MJNC Keirse (eds) Effective Care in Pregnancy and Childbirth, volume 2, Oxford, Oxford University Press, 1989;1433-1446.
Klompenhouwer JL, van Hulst AM. Classification of postpartum psychosis: a study of 250 mother and baby admissions in the Netherlands. Acta Psychiatr Scand 1991; 84: 255-261.
Kısa C, Aydemir Ç, Göka E. Postpartum psikiyatrik durumlar, 7 olgu sunumunun sosyodemografik özellikleri, tanı, tedavi ve iki yıllık izlemi. Bahar Sempozyumları 5, Sempozyum kitabı, Poster Bildirisi 39, s. 70-71, 24-29 Nisan 2001 Antalya, Türkiye.
C Müller. On the Nosology of postpartum psychoses. Psychopathology 1985;18:181-184.
Kırkpınar İ, Coşkun İ, Çayköylü A, Anaç Ş, Özer H. First-case postpartum psychoses in eastern Turkey: a clinical case and follow-up study. Acta Psychiatr Scand 1999;100:199-204.

Dr. Cebrail Kısa
Psikiyatrist

Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Postpartum Psikiyatrik Bozukluklar" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Prof.Dr.Cebrail KISA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Prof.Dr.Cebrail KISA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Prof.Dr.Cebrail KISA
Ankara
Doktor "Ruh sağlığı ve hastalıkları - Psikiyatri"
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi4 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Prof.Dr.Cebrail KISA'nın Makaleleri
► Somatoform Bozukluklar Prof.Dr.Aylin ERTEKİN YAZICI
► Psikiyatrik Açıdan Gebelik Doç.Dr.Murat Eren ÖZEN
► Başağrıları ve Psikiyatrik Tedaviler Doç.Dr.Murat Eren ÖZEN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Postpartum Psikiyatrik Bozukluklar' başlığıyla benzeşen toplam 52 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
--
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


09:00
Top