Sağlıklı Beslenmek Sağlıksız Olabilir mi? Ortoreksiya Nervoza
Eminim son zamanlarda sizin Instagram akışınız da, en az benimki kadar sağlıklı tabaklarla dolup taşıyordur ve her gün yüzlerce #eatclean, #veganrecipes etiketli fotoğraf görüyorsunuzdur. Günün sonunda, o tabaklara ve tariflere bakıp da o gün içinde kendi yediğiniz şeylerden pişman olmayıp kötü hissetmemeniz oldukça düşük bir olasılık. Diğer bir olasılık ise, özellikle sosyal medya aracılığı ile size dayatılan bu beslenme akımına kapılıp gitmek ve bu amaç peşinde oldukça fazla para, zaman, ve zihinsel enerji harcayıp yorgun düşmek!
Elbette bedenimize saygı duyup onu beslediğimiz şeyleri seçmeye özen göstermek gerekli ve doğal bir davranış. Ancak bazen durum bu kadarla kalmayıp, gerekli gereksiz birçok yiyeceği hayatımızdan çıkarmaya ve bazı hatalı düşüncelere kapılmamıza kadar gidebiliyor. Örneğin yediğiniz bir dilim pizza sizi hasta etmeyecek ve “kalitesiz” bir insan olmanıza yol açmayacak. Aynı şekilde sabah yediğiniz bir avokado da size sonsuza kadar sağlıklı yaşama garantisi vermeyecek ve elegan zevklere sahip bir grubun parçası yapmaya yetmeyecek.
Ortoreksiya Nervoza ile mücadele ettiğimizde o gün bir şekilde kafamızda “sağlıksız” olarak kodladığımız bir yiyecek yediğimizde kendimizi suçlu hissediyor ve utanç duyguları yaşıyoruz. Sağlıklı beslenme akımına ters bir şeyler yaptığımız zaman endişeleniyoruz. Gelirimize oranla yiyeceklerin kalitesi ve içeriği için çok fazla para harcıyoruz. Zaman geçtikçe fark ediyoruz ki bizim beslendiğimiz gibi beslenmeyen insanların fikirlerine karşı hoşgörümüzü kaybetmişiz. Kendimiz için altın bir standart olarak belirlediğimiz sağlıklı beslenme rutinimiz, sosyal hayatımızı ve meslek hayatımızı etkilemeye başlamış. Örneğin standartlarımıza uyacak yiyecekler bulamayacağımızı düşünerek arkadaşlarımızla yemek yemekten vazgeçmeye başlamışız, veya iş yerinde aç kalmışız.
Eğer siz de yukarıda bahsedilen durumlardan birkaçını yaşıyorsanız, belki de Ortoreksiya Nervoza ile mücadele ediyorsunuz. Ortoreksiya terimi, ilk olarak 21 yıl önce Steven Bratman tarafından kullanılmaya başlanmış ve şu anda sağlıklı beslenme takıntısı olarak tanımlanıyor. Bir kaygı bozukluğu mu yoksa yeme bozukluğu mu olduğu ise hala netleşmiş değil. Sosyal medyanın hayatımızın ortasına yerleştiği günümüzde, genç yetişkinler başta olmak üzere gittikçe fazla insanı etkisi altına almaya başladığı ve git gide görülme sıklığının artacağı tahmin ediliyor.
Durum sağlıklı beslenmek olunca, ortoreksiyanın kişiye verdiği zararları görmek oldukça zor. Çünkü kişi sadece sağlığını koruduğunu düşüyor. Ortoreksiyanın ondan götürdüklerinin farkına varmaya başlayınca ise iş işten geçmiş oluyor. Bu nedenle ortoreksiya hakkında bilinirliğin artması çok önemli.
Ortoreksiya, Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından henüz bir bozukluk olarak kabul edilmedi; ancak araştırmacıların önerdiği bazı tanı kriterleri var:
Sağlıklı yemek yemeye obsesif bir odaklanma
Sağlıksız bir yemek seçildiğinde abartılı stres yaşama
Beslenmeye getirilen sınırların gittikçe artması (örneğin ilk başlarda sadece süt içmekten kaçınılırken, zamanla tüm süt ürünlerinin beslenme düzeninden çıkarılması)
Beden imajı ve kendilik değerinin, oluşturulan kısıtlayıcı beslenme düzenine bağımlı hale gelmesi
Fiziksel sağlığın bozulması ve kilo kaybı yaşanması (Asıl amaç kilo kaybetmek olmasa da)
Eğer yukarıdaki durumlar size oldukça tanıdıksa aşağıdaki adımları deneyebilirsiniz:
Bir Sorun Olduğunu Kabul Edin: Değiştirmek istediğimiz her şey için geçerli olduğu gibi bu durumda da ilk adım sorunun varlığını kabul etmek olmalı. Bir sorun yaşadığınızı ve bu sorunun hayat kalitenizi düşürdüğünü kabul edin. Bahaneler üretmeyin. Ortoreksiya problemini yenmeyi hayat kalitenizi yükseltmek için bir fırsat olarak görün.
Sağlıksız Olarak Kodladığınız Yiyeceklere Meydan Okuyun: Yavaş yavaş, makul miktarda korktuğunuz yiyecekleri hayatınıza geri kazandırın. Örneğin Cumartesi günleri için kendinize çikolatalı bir tatlı yeme hakkı tanıyın.
Spontanlığı Deneyin: Bir yere çağrıldığınız zaman, orada ne yiyeceğinizi ve o güne dair kendi yiyecek planınızı düşünmeden “Evet.” deyin. Ortoreksiya bundan nefret eder!
Yardım Alın: Durum hakkında araştırmalar yapın, benzer deneyimler yaşamış insanlarla konuşun ve en önemlisi profesyonel bir ruh sağlığı uzmanına başvurun.
Elbette bedenimize saygı duyup onu beslediğimiz şeyleri seçmeye özen göstermek gerekli ve doğal bir davranış. Ancak bazen durum bu kadarla kalmayıp, gerekli gereksiz birçok yiyeceği hayatımızdan çıkarmaya ve bazı hatalı düşüncelere kapılmamıza kadar gidebiliyor. Örneğin yediğiniz bir dilim pizza sizi hasta etmeyecek ve “kalitesiz” bir insan olmanıza yol açmayacak. Aynı şekilde sabah yediğiniz bir avokado da size sonsuza kadar sağlıklı yaşama garantisi vermeyecek ve elegan zevklere sahip bir grubun parçası yapmaya yetmeyecek.
Ortoreksiya Nervoza ile mücadele ettiğimizde o gün bir şekilde kafamızda “sağlıksız” olarak kodladığımız bir yiyecek yediğimizde kendimizi suçlu hissediyor ve utanç duyguları yaşıyoruz. Sağlıklı beslenme akımına ters bir şeyler yaptığımız zaman endişeleniyoruz. Gelirimize oranla yiyeceklerin kalitesi ve içeriği için çok fazla para harcıyoruz. Zaman geçtikçe fark ediyoruz ki bizim beslendiğimiz gibi beslenmeyen insanların fikirlerine karşı hoşgörümüzü kaybetmişiz. Kendimiz için altın bir standart olarak belirlediğimiz sağlıklı beslenme rutinimiz, sosyal hayatımızı ve meslek hayatımızı etkilemeye başlamış. Örneğin standartlarımıza uyacak yiyecekler bulamayacağımızı düşünerek arkadaşlarımızla yemek yemekten vazgeçmeye başlamışız, veya iş yerinde aç kalmışız.
Eğer siz de yukarıda bahsedilen durumlardan birkaçını yaşıyorsanız, belki de Ortoreksiya Nervoza ile mücadele ediyorsunuz. Ortoreksiya terimi, ilk olarak 21 yıl önce Steven Bratman tarafından kullanılmaya başlanmış ve şu anda sağlıklı beslenme takıntısı olarak tanımlanıyor. Bir kaygı bozukluğu mu yoksa yeme bozukluğu mu olduğu ise hala netleşmiş değil. Sosyal medyanın hayatımızın ortasına yerleştiği günümüzde, genç yetişkinler başta olmak üzere gittikçe fazla insanı etkisi altına almaya başladığı ve git gide görülme sıklığının artacağı tahmin ediliyor.
Durum sağlıklı beslenmek olunca, ortoreksiyanın kişiye verdiği zararları görmek oldukça zor. Çünkü kişi sadece sağlığını koruduğunu düşüyor. Ortoreksiyanın ondan götürdüklerinin farkına varmaya başlayınca ise iş işten geçmiş oluyor. Bu nedenle ortoreksiya hakkında bilinirliğin artması çok önemli.
Ortoreksiya, Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından henüz bir bozukluk olarak kabul edilmedi; ancak araştırmacıların önerdiği bazı tanı kriterleri var:
Sağlıklı yemek yemeye obsesif bir odaklanma
Sağlıksız bir yemek seçildiğinde abartılı stres yaşama
Beslenmeye getirilen sınırların gittikçe artması (örneğin ilk başlarda sadece süt içmekten kaçınılırken, zamanla tüm süt ürünlerinin beslenme düzeninden çıkarılması)
Beden imajı ve kendilik değerinin, oluşturulan kısıtlayıcı beslenme düzenine bağımlı hale gelmesi
Fiziksel sağlığın bozulması ve kilo kaybı yaşanması (Asıl amaç kilo kaybetmek olmasa da)
Eğer yukarıdaki durumlar size oldukça tanıdıksa aşağıdaki adımları deneyebilirsiniz:
Bir Sorun Olduğunu Kabul Edin: Değiştirmek istediğimiz her şey için geçerli olduğu gibi bu durumda da ilk adım sorunun varlığını kabul etmek olmalı. Bir sorun yaşadığınızı ve bu sorunun hayat kalitenizi düşürdüğünü kabul edin. Bahaneler üretmeyin. Ortoreksiya problemini yenmeyi hayat kalitenizi yükseltmek için bir fırsat olarak görün.
Sağlıksız Olarak Kodladığınız Yiyeceklere Meydan Okuyun: Yavaş yavaş, makul miktarda korktuğunuz yiyecekleri hayatınıza geri kazandırın. Örneğin Cumartesi günleri için kendinize çikolatalı bir tatlı yeme hakkı tanıyın.
Spontanlığı Deneyin: Bir yere çağrıldığınız zaman, orada ne yiyeceğinizi ve o güne dair kendi yiyecek planınızı düşünmeden “Evet.” deyin. Ortoreksiya bundan nefret eder!
Yardım Alın: Durum hakkında araştırmalar yapın, benzer deneyimler yaşamış insanlarla konuşun ve en önemlisi profesyonel bir ruh sağlığı uzmanına başvurun.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Sağlıklı Beslenmek Sağlıksız Olabilir mi? Ortoreksiya Nervoza" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Ecem MERDİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Ecem MERDİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
