2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Kardeş Kıskançlığı
MAKALE #19661 © Yazan Psk.Esin YILDIZ | Yayın Haziran 2018 | 2,784 Okuyucu
Kıskançlık, insanoğlunun en doğal, en evrensel duygularından biridir. Kıskançlık, sevilen birinin başkası ile paylaşılmasına katlanamamaktır. Özenmek, imrenmek ve haset etmek ile benzerlikleri olmakla birlikte niteliksel olarak çok farklıdır. Özenmek ve imrenmek de ‘onda da olsun, bende de olsun’, kıskanmada ‘bende de olsun fakat mümkünse onda olmasın’, haset etmekte ise ‘onda olmasın, ben de olsun’ ya da ‘onda da olmasın’ anlayışı vardır. Özenme ve haset etme yalnız bir başkasında olan ile ilgili iken kıskanma başkasında olan yanında elindekini kaybetme ya da kaptırma korkusu ile de ilgili olabilmektedir.Aslında kıskançlık duygusu başka bir kişinin sahip olduğu bir şeye karşı ortaya çıkan bir duygudur ama burada bahsettiğimiz bundan biraz daha farklı olan kardeş kıskançlığı olduğunda tanıma sahip olunan şeyleri ya da kişileri (ebeveny, bakıcı kişi…) başkasına kaptırma ya da bakan kişinin var olan sevgisinin azalması veya yok olması korkusu olarak ekleme yapabiliriz. Şunu da söylemek gerekir ki kıskançlık, beklenen ilgi, sevgi ve şefkat eksikliğine karşı verilen doğal bir yanıttır. Kardeş kıskançlığı aynı zamanda sağlıklı gelişme ve ilerleme için gerekli bir durumdur. Kardeşi ile ilgili kıskanma davranışları bazen o kadar vurgulanır ki çocuk bu duyguları için kendini hep suçlu çocuk olarak algılayarak önemli bir şemasını oluşturabilir ya da pekiştirebilir.
Çocuk için en değerli varlık annedir. Onu, başkalarıyla bölüşmek kolay değildir. Küçük bir çocuk için kendisi varken neden aileye yeni birinin geleceğini anlamak güç olabilir. Kardeşler arası yaş farkı ne kadar az ise kıskançlığın şiddeti o derece büyük olur. Çünkü, 3-4 yaş öncesi, anneye duyulan yoğun ilgi dönemidir. Henüz anne ilgisini ve bakımını almaya başladıklrı bu dönemde hemen arkasından bir kardeşi olduğunda tüm ilginin kendisi üzerinde iken, bu dönemde annenin ilgisini paylaşmak zorunda kalan çocuğun kardeşine ve annesine karşı tepkisi büyük olur.

Anne sevgisini yitirmek korkusu, anne-baba ya da bakan kişiyi bir kardeşle paylaşmak zorunda olmak endişesi yeni kardeş geleceğini öğrendiği anda başlar. Yeni bir kardeşin gelmesi her şeyden önce eve yeni bir birey gelmesi demektir. Bu yeni birey evdeki dengeleri değiştirecek ve daha önemlisi çocuk tarafından rakip olarak algılanacaktır. Gelen yeni birey ilgiye, beslenmeye, bakıma, muhtaçtır ve bu yüzden aile bireylerinin ve hatta misafirlerin özel ilgi alanında olacaktır.

Çocuklar kardeşlerinin olmasını isterler, kardeş bir yandan da onlar için ev içerisinde yeni bir oyun arkadaşı demektir, ancak kardeş doğumu ile kıskançlık duyguları ön plana çıkar. Kardeşler arasında doğal gelişen bu durum anne ve babaların hatalı tutumları ile bir sorun halini alabilir. Anne eğer bu durumu iyi yönetmiyorsa yani kardeşler arasındaki kırkançlık, sevgi ve anne paylaşımı noktasında çocukları arasında bu yarış halini çözümlemek için bir çaba göstermiyorsa işte o zaman kardeşler arasında ciddi ve uzun süreli problemler yaşanmasına yol açabilir. Burada annenin rolü ve duruşu çok önemlidir. Çok uzun süreler kardeş kıskançlığının temel ve tek sebebi anne-baba tutumları iki kardeş arasında ayrım yapması olarak görülmüştür ama biraz daha farklı açılardn bakmaya çalışırsak tüm bu durumu ebeveny üzerine atmak doğru olmaz. Bir çok psikolog görmüştür ki, bir aile içerisinde büyüyen birden fazla çocukların ilerleyen yaşlarda oldukça farklı kişilik özellikleri göserebilirler ki bu da oldukça olağan bir durumdur.

Ailelerin belki de en zorlandıkları noktalardan birisi de çocuklara eşit davranmak konusudur. Eşit davranmak çoğu zaman doğru bir davanış olarak görülse de bu durum kardeşler için daha farklı algılanır. Evde bir büyük çocuğun kendini daha özgüvenli, güçlü ve kendinden sonraki gelen kardeşlerine karşı da sorumlu ve lider olarak görebilir çünkü onlara örnek olmak ister. Şimdi eğer biz çocuklar bir hata yaptıklarında ikisine de aynı cezayı verirsek büyük kardeşten alacağımız bazı ters tepkilerle karşılaşabiliriz. Kendisine haksızlık edilğini düşünür kardeşiyle aynı cezayı almak onu güçsüz kılabilir ve kendisini kötü hissedebilir. İşte böyle durumlarda eşit davranmak yerine onların her birinin ayrı bir kişiliği ve duyguları olduğunu düşünerek hareket etmek ve kendilerine uygun olacak konuşma ya da davranışlarda bulunabiliriz. Bu şekilde ikisi için de adletli bir davranış sergilenmiş olur.

Ebeveynlerin ya da bakan kişilerin kardeş kıskançlığı durumunda çocuklarda görmeleri mümkün olan bazı belirtiler vardır. Bunlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz. Kardeş geldikten sonra ikinci plana kalma hissi, aile kardeşle ilgilendiğinde İçine kapanma, üzüntü, geri çekilme görülebilir, anne babaya sık sık onu sevip sevmediklerini sorma ve sevgilerinden bir türlü emin olamama yaşanabilir. kâbus gördüklerini, tuvaletlerinin geldiğini bahane ederek ilgiyi kendi üzerlerine çekmeye çalışırlar, artık eskisi kadar sevilmeyeceği korkusu daha anne hamilelik döneminde başlayabilir, Bazı çocuklar kıskançlık duygularını açıkça ortaya koyarak kardeşine vurma, onun oyuncağını kırma gibi davranışlar görülebilir. Artık eskisi kadar sevilmeyeceği korkusu daha anne hamilelik döneminde başlayabilir. Bazı çocuklar kıskançlık duygularını açıkça ortaya koyarak kardeşine vurma, onun oyuncağını kırma gibi davranışlar görülebilir.

Bu tür durumlarda bazı önlemler almak önemlidir. Hem kardeşlerin aralarındaki gerilimi hem de hissettikleri kötü duguları ve hisleri azaltmalarını sağlar ve bu şekilde daha sağlıklı bir aile ortamı oluşmuş olur. Bu önlemleri alırken önemli olan sadece anne ve babanın değil tüm çevrenin de dikkat etmesidir. Şimdi bu durumda neler yapılabili bunlara biraz bakalım.

Hamilelik dönemini aile bireyleri ve yakın çevre ile paylaşmaya başladığınız ilk günden itibaren çocuğunuza söyleyin. Kardeşinin olmasının, onun sevilmeyeceği anlamına gelmeyeceğini, onu her zaman çok sevdiğinizi ve hep seveceğinizi tekrar tekrar ifade edin. Çocuğunuza kızmak yerine kardeşiyle ilgili düşünce ve duygularını sorun. Onu dinleyin ve anlamaya çalışın. Kardeşler kendi aralarında kavga ettiklerinde yargılayan Anne-Baba olmak yerine kendi sorunlarını kendilerinin çözmesine izin verilmelidir. Fiziksel zarar verilmesi durumunda her zaman dikkatli olmak gerekir. Çocuklar arasında ayrım yapmaktan ve karşılaştırmalardan kaçının. Her durumda cezalandırmak yerine destekleyici ve anlayışlı olmaya özen gösterin. Çocuklar arasında uyuşmazlık olduğunda sorunlarını çözmek konusunda destekleyici olmaya özen gösterilmesi gerekir. Her çocuğun karakterleri olduğu unutulmamalı ve kardeşler hiçbir şekilde birbirleriyle kıyaslanmamalıdır.

Aileler ellerinden gelen her şeyi yaparlar ve çocukları için en iyisi ve her zaman en doğrusunu isterler. Kendilerini kötü hisetmemeleri için dışardan verilen tüm yardımı kabul edrek daha iyi bir ebeveyn olmak isterler ama bazen bazı aileler, çocuk yetiştirmede yeni ve acemi olabilirler, farkında olmadan yanlış bir tutum sergileyebilir ve bu durumu daha sonrasında toparlamayı başaramayabilirler. Çocukta geçmeyen uzun süren bir morel bozukluğu ve mutsuzluk, eski hayat enerjisinin olmayışı, eskisi gibi istekli oyun oynamaması, altına ıslatması, tırnak yemesi, masturmasyon, uyku bozuklukları, yemek bozuklukları, aşırı öfke , hırçınlık, depresyon, saygısızlık, vurma, arkadaşlarına zarar verme, fobiler, takıntılar, tuturmalar, her fırsatta kardeşini kötülemesi ve zarar vermesi gibi davranışlar gözleniyorsa ve Her şeyi yapmalarına rağmen bu davranışları ugulamad zorluk yaşıyorlarsa o zaman çocuk ve ergen psikologlarından ya da çock ve ergen psikiyatrilerden aile danışmanlığı alma talebinde bulunabilirler. Aileler kardeş kıskançlığı konusunda uzman kişilerden danışmanlık hizmeti almaktan çekinmemelidirler. Çocuğun durumu düşünüldüğünden daha kötüyse mutlaka bir Çocuk Psikoloğu ile görüşülmelidir.

Psikolog Esin Yıldız

Kaynakça;
ŞİPAL, R. F., YEĞENGİL, C., & TOKA, N. (2012). Okul öncesi dönemde aralarında yaş farkı olan ve ikiz kardeşler arasındaki kıskançlığın karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 3, 5.
YAVUZER, H. (1999). Ana-Baba ve Çocuk, Remzi Kitabevi, İstanbul
HELEN BEE, DENİSE BOYD. Çocuk Gelişim Psikolojisi (syf, 634), Kaktüs Yayınları, 1.basım,2009,İstanbul
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Kardeş Kıskançlığı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Esin YILDIZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Esin YILDIZ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     18 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Esin YILDIZ Fotoğraf
Psk.Esin YILDIZ
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi5 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Esin YILDIZ'ın Yazıları
► Kardeş Kıskançlığı Psk.Elçin BOZ ORHAN
► Kardeş Kıskançlığı Psk.Pınar TURANLI DURMUŞ
► Kardeş Kıskançlığı Psk.Elif Can ÖZTÜRK
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Kardeş Kıskançlığı' başlığıyla benzeşen toplam 12 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


16:34
Top