Kedilerde Fıp Hastalığı Nedir?
Kedilerin infeksiyöz peritonitisi (FIP ,FİP) kedi coronavirusunun ( FCoV ) neden olduğu ciddi bir hastalıktır. Coronavirus (FCoV) birçok kedide bulunan bir patojen olmasına rağmen FIP’e neden olan coronavirusların mutant formudur.
Birçok kedide bulunan coronavirusların nasıl FIP enfeksiyonuna dönüştüğü ile ilgili net bir bulgu maalesef yoktur. Kedilerin maruz kaldığı coronavirusun hastalık oluşturma gücü düşük olması, daha sonra çoğalan bu virüsün replike olma durumu sırasında oluşturduğu mutasyonlar ile FIP’e çevrildiği hastalık hikayesi için söylenebilecek olası senaryolardan biridir. Ayrıca direk mutant coronavirus formunu alan kedilerin hasta olma olasılıkları hayvanların bağışıklık sisteminin vereceği etki ile ters orantılıdır.
En çok görüldüğü yaş aralığı 2ay ile 2,5 yaş arasıdır. Fakat 9 yaşında bir kedide bile FIP’e rastlamanız mümkündür.
Mortalitesi yüksek olan FIP virüsü bağırsak epitellerine yerleşir. Dışkı ile hastalığı yayar. Bu sebeple tuvalet kaplarının temizlik ve dezenfeksiyonu çok önemlidir. Ayrıca ağız ve burun sıvıları ile hastalığın yayıldığını bilmekteyiz. Yapılan bazı araştırmalarda enfeksiyonun dışkı ile yayılımı 10 ay kadar sürebilmektedir.
Diğer kedilere bulaşmaması için FIP’li kedileri diğer kedilerden izole etmek en güvenilir yoldur.
FIP 2 şekilde oluşur: Efüziv ve Non-Efüziv Form
FIP virüsü şekillenen veya dışarıdan alan kedilerde bağışıklık sistemi yanıt veremezse efüziv denilen ıslak tip FIP oluşur. Bağışıklık sisteminin yanıt verip mücadele etmeye çalıştığı durumlarda ise non-efüziv denen kuru Fıp oluşur.
Genel olarak omentumda, karaciğer, böbrek, bağırsak ve abdominal lenf nodüllerinde lezyonlar oluşturur. Akciğer yüzeyinde lezyonlar yaratarak solunum sistemine etki ederler. Merkezi sinir sistemi ve gözlerde de semptomlar bulunur.
Islak FIP, damar yangısı(vaskulit) ile eşleşir. Vaskulite bağlı olarak fibrin ve proteince bol olan sıvı damar dışına sızarak abdominal boşlukta birikir. Kedinin karnı hızla şişer sanki içi su dolu bir eldiven görünümü alır.
Kuru FIP’li hastalarda kronik aralıklı ateş aylarca bile devam edebilir. Onu iştahsızlık takip eder. Kedinin zayıfladığı, depresyon halinde olduğu, tüylerinin kalitesinin düşüp mat ve sertleştiği hasta sahibi tarafından kolaylıkla fark edilir. Bu durum her iki FIP formu için de geçerlidir.
Muayene sırasında veteriner hekiminiz üveitis ,böbreklerde düzensizlik, karaciğer yetmezliği ve sarılık saptayabilir. Bazı kedilerde merkezi sinir sistemi de etkilenir ve ataksi, nistagmus, refleks kaybı, paraparesis, vestibular ataksi gibi semptomlar gözlenebilir. Kuru FIP’te retinal vaskulitis önemli bir bulgudur.
Veteriner Hekiminize kediyle ilgili vereceğiniz en ufak bir bilginin bile teşhiş için büyük önem taşıdığını unutmayınız.
FIP hastalığının teşhisinde veteriner hekiminizin muayene bulguları dışında kan testlerine de ihtiyacı olacaktır. Hematolojik bulgular anemi, lökopeni, lökositozdur. Serum biyokimyasal testler hastalığın yakalanması ve verdiği hasarın ortaya konması açısından son derece önemlidir. Bilirubin, AST, ALT, ALP, BUN, Albumin değerleri karaciğer ve böbreklerdeki hasarı ortaya koyma, protein kaybını belirleme açısından altın değerindedir.
Islak FIP’te karın boşluğunda biriken sıvının aspire edilip alınması ve sıvının incelenmesi de teşhiş anlamında önemli bulgudur. Sıvı sarı renkli, yapışkan ve koyudur. İçeriğinde fibrin olduğundan soğuğa maruz kaldığında ya da beklediğinde pıhtılaşır.
Hastalık göstermeyen kedilerin bir an önce aşılanması çok önemlidir. FIP aşısı yoktur fakat kediye yapılacak diğer aşılar bağışıklık sitemini ve korunma gücünü artıracaktır. Feline Leukemia Virus (FeLV) ‘’Lösemi Virüsü’’ FIP enfeksiyonunda birlikte seyredebilir ve iyileşme oranını daha da düşürebilir.
Mama ve su kaplarının rutin dezenfeksiyonu, tuvalet kaplarının sık dezenfeksiyonu ve temizliği çok önemlidir.
Veteriner Hekim Mirsad Kürşad Erdoğan
Birçok kedide bulunan coronavirusların nasıl FIP enfeksiyonuna dönüştüğü ile ilgili net bir bulgu maalesef yoktur. Kedilerin maruz kaldığı coronavirusun hastalık oluşturma gücü düşük olması, daha sonra çoğalan bu virüsün replike olma durumu sırasında oluşturduğu mutasyonlar ile FIP’e çevrildiği hastalık hikayesi için söylenebilecek olası senaryolardan biridir. Ayrıca direk mutant coronavirus formunu alan kedilerin hasta olma olasılıkları hayvanların bağışıklık sisteminin vereceği etki ile ters orantılıdır.
Kimler FIP ‘e Yakalanabilir?
Feline infection peritonitis (FIP) enfeksiyonu için bazı ırk yatkınlıklarından söz edilebilir. İran, Bengal, Birman, Burmese ırkı kedilerin FIP enfeksiyonuna diğer kedilerden daha yatkın olduğunu bilmekteyiz. Sokak hayvanlarında enfeksiyonun daha fazla görülmesinin nedeni kontrolsüz ve sağlıksız olmalarıdır. Birçok sokak kedisinin makus talihi olan bu enfeksiyonun etkili bir yayılma durumu söz konusudur.En çok görüldüğü yaş aralığı 2ay ile 2,5 yaş arasıdır. Fakat 9 yaşında bir kedide bile FIP’e rastlamanız mümkündür.
FIP Nasıl Bulaşır ve Nasıl Yayılır?
Mortalitesi yüksek olan FIP virüsü bağırsak epitellerine yerleşir. Dışkı ile hastalığı yayar. Bu sebeple tuvalet kaplarının temizlik ve dezenfeksiyonu çok önemlidir. Ayrıca ağız ve burun sıvıları ile hastalığın yayıldığını bilmekteyiz. Yapılan bazı araştırmalarda enfeksiyonun dışkı ile yayılımı 10 ay kadar sürebilmektedir.
Diğer kedilere bulaşmaması için FIP’li kedileri diğer kedilerden izole etmek en güvenilir yoldur.
FIP Nasıl Etki Eder ve Bulguları Nelerdir?
FIP’in hastalık gücünü ortaya çıkarması kedinin bağışıklık sistemi ile doğrudan ilintilidir. Kedilerin bağışıklık sistemini güçlü tutmak çok önemlidir. FIP 2 şekilde oluşur: Efüziv ve Non-Efüziv Form
FIP virüsü şekillenen veya dışarıdan alan kedilerde bağışıklık sistemi yanıt veremezse efüziv denilen ıslak tip FIP oluşur. Bağışıklık sisteminin yanıt verip mücadele etmeye çalıştığı durumlarda ise non-efüziv denen kuru Fıp oluşur.
Genel olarak omentumda, karaciğer, böbrek, bağırsak ve abdominal lenf nodüllerinde lezyonlar oluşturur. Akciğer yüzeyinde lezyonlar yaratarak solunum sistemine etki ederler. Merkezi sinir sistemi ve gözlerde de semptomlar bulunur.
Islak FIP, damar yangısı(vaskulit) ile eşleşir. Vaskulite bağlı olarak fibrin ve proteince bol olan sıvı damar dışına sızarak abdominal boşlukta birikir. Kedinin karnı hızla şişer sanki içi su dolu bir eldiven görünümü alır.
Kuru FIP’li hastalarda kronik aralıklı ateş aylarca bile devam edebilir. Onu iştahsızlık takip eder. Kedinin zayıfladığı, depresyon halinde olduğu, tüylerinin kalitesinin düşüp mat ve sertleştiği hasta sahibi tarafından kolaylıkla fark edilir. Bu durum her iki FIP formu için de geçerlidir.
Muayene sırasında veteriner hekiminiz üveitis ,böbreklerde düzensizlik, karaciğer yetmezliği ve sarılık saptayabilir. Bazı kedilerde merkezi sinir sistemi de etkilenir ve ataksi, nistagmus, refleks kaybı, paraparesis, vestibular ataksi gibi semptomlar gözlenebilir. Kuru FIP’te retinal vaskulitis önemli bir bulgudur.
Veteriner Hekiminize kediyle ilgili vereceğiniz en ufak bir bilginin bile teşhiş için büyük önem taşıdığını unutmayınız.
FIP hastalığının teşhisinde veteriner hekiminizin muayene bulguları dışında kan testlerine de ihtiyacı olacaktır. Hematolojik bulgular anemi, lökopeni, lökositozdur. Serum biyokimyasal testler hastalığın yakalanması ve verdiği hasarın ortaya konması açısından son derece önemlidir. Bilirubin, AST, ALT, ALP, BUN, Albumin değerleri karaciğer ve böbreklerdeki hasarı ortaya koyma, protein kaybını belirleme açısından altın değerindedir.
Islak FIP’te karın boşluğunda biriken sıvının aspire edilip alınması ve sıvının incelenmesi de teşhiş anlamında önemli bulgudur. Sıvı sarı renkli, yapışkan ve koyudur. İçeriğinde fibrin olduğundan soğuğa maruz kaldığında ya da beklediğinde pıhtılaşır.
FIP’in Tedavisi Var MI? İyileşme Olasığı nedir?
FIP hastalığının spesifik bir tedavisi yoktur. Ölüm oranı çok yüksektir. Yapılan tedaviler tamamen hasta kedinin immun sistemini güçlendirmeye yönelik olmaktadır ve doğrusu da budur. Destek tedavileri, serumlar ile ile hasta ayakta tutulur ve bağışıklık sistemi güçlendiriciler kullanılarak hastalığı yenmeye uğraşırız. Hastalıktan kurtulma olasılığı düşük olsa da başardığımız onlarca FIP vakamızın bulunması bize umudumuzu hiçbir zaman kaybetmememizi öğütler. Hastalıktan Nasıl Korunmalıyız?
Yavru kedilerin enfeksiyonu anneden alma olasılığı çok yüksektir. Asemptomatik taşıyıcı anneden yavrular 5 haftalıkken sütten kesilebilirler. Kesin korunma olmasa da yapılacak olan budur. Ayrıca anne kedinin bulaştırma olasılığından daha çok çevredeki yabancı kedilerden bulaşma riski vardır. Kedi bağışıklık sistemi güçlenip aşıları da tamamlanana kadar çevreden ve çevre kedilerden izole edilmelidir. Hastalık göstermeyen kedilerin bir an önce aşılanması çok önemlidir. FIP aşısı yoktur fakat kediye yapılacak diğer aşılar bağışıklık sitemini ve korunma gücünü artıracaktır. Feline Leukemia Virus (FeLV) ‘’Lösemi Virüsü’’ FIP enfeksiyonunda birlikte seyredebilir ve iyileşme oranını daha da düşürebilir.
Mama ve su kaplarının rutin dezenfeksiyonu, tuvalet kaplarının sık dezenfeksiyonu ve temizliği çok önemlidir.
Veteriner Hekim Mirsad Kürşad Erdoğan
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kedilerde Fıp Hastalığı Nedir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Vet.Hek.Mirsad Kürşad ERDOĞAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Vet.Hek.Mirsad Kürşad ERDOĞAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
3 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
feline infections peritonitis, kedi enfeksiyöz peritonitis, kedilerde fip hastalığı, kedide fip, fip hastalığının tedavisi, fip tedavisi, fip nasıl bulaşır, kedilerde fip testi, kedilerde fip virüsü, kedilerde fip tedavisi, kedilerde fip nasıl bulaşır
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
