2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Panik Bozukluk ve Baş Etme Yolları
MAKALE #18269 © Yazan Uzm.Psk.Gizem HÜNERLİ | Yayın Nisan 2017 | 5,710 Okuyucu
PANİK ATAK NEDİR?

Son zamanlarda çok sık duyuyorsunuzdur ‘bende panik atak var’ şeklindeki yakınmaları. Belki de Panik Bozukluk insanların kendi kendine en çok tanı koyduğu bozukluklardan biridir. Bununla beraber bu hastalık ile ilgili halk arasında doğru bilinen yanlışlar çok fazladır. Panik atak, bir hastalık adı değil, kişide fizyolojik değişikliklerin meydana geldiği bir atak sürecidir. Ataklarla seyreden ya da olası bir atak korkusu ile ortaya çıkan panik durumu Panik Bozukluğu olarak adlandırılır. Kaygı Bozuklukları grubunda yer alan Panik Bozukluk olaylara karşı verilen normal kaygı ve korku tepkilerinden farklıdır. Yoğun korku ve rahatsızlıktan oluşan bir süreçtir. Bir panik atak tek seferlik bir olay olabildiği gibi tekrarlanan ataklar da görülebilmektedir. Ancak çoğu zaman atak tekrarlamaz ve panik bozukluk, panik atak fobisi şeklinde yaşanır. Yani kişi hayatı boyunca bir veya iki kez atak geçirmiştir ancak atağın tekrar geleceği kaygısı ile endişelenir, bu endişeye bağlı çarpıntı, tansiyonun yükselmesi, titreme gibi vücutta bazı değişiklikler meydana gelir ve kişi bu değişiklikleri atağın belirtisi olarak yorumlar ve atak geçirdiğini sanar.
Panik atak sırasında sıklıkla kişiler bayılacağından, aklını kaybedeceğinden ya da kalp krizi geçirerek öleceğinden korkar. Ancak başka bir hastalık eşlik etmiyorsa panik bozukluk sebebiyle kişilerin bayıldığı, aklını yitirdiği ya da kalp krizi geçirdiği görülmemiştir.

PANİK ATAK SIRASINDA ORTAYA ÇIKAN BELİRTİLER NELERDİR?
Atak sırasında, başka bir hastalık ya da özel durumla bağlantılı olmadan aşağıdaki 13 belirtiden en az 4 tanesinin ilk 10 dakika içinde ortaya çıkması beklenir. Bu belirtiler;
1. Çarpıntılar, kalbin güçlü atması, veya kalp atışlarının hızlanması.
2. Terleme.
3. Titreme, sarsılma.
4. Boğulma veya nefessiz kalma duygusu.
5. Boğaza bir şey kaçmış da boğuluyormuş duygusu.
6. Göğüs ağrısı.
7. Mide bulantısı, karında rahatsızlık.
8. Baş dönmesi, bayılacak gibi hissetmek.
9. Derealizasyon(gerçek değil ya da hayalmiş duygusu), veya depersonalizasyon(kişinin kendinden ayrılması duygusu).
10. Delirme ya da kontrolü kaybetme korkusu.
11. Ölme korkusu.
12. Karıncalaşma, uyuşma, hissizleşme.
13. Üşüme veya ateş basmasıdır.
Atak sırasında bu belirtilerin küme halinde yani aynı anda ortaya çıkması beklenir. Bu belirtilerin 4 tanesinden azı ortaya çıkıyorsa bu kısmi atak olarak değerlendirilir.

ATAKLAR NASIL ORTAYA ÇIKAR?

Atakların gelişimi sempatik sinir sistemimiz ile ilişkilidir. Sempatik sinir sistemi vücudun enerjisini arttıran ve harekete hazırlayan kaçma ve savaşma tepkisinden sorumludur. Bir tehlike ya da kötü bir şey olacak düşüncesi ile ortaya çıkan olası tehlike algısı, sempatik sinir sistemini harekete geçirir ve kişinin kendini korumasını sağlamak adına enerjisini arttırmaya hazırlanır. Vücudumuz enerji üretebilmek için akciğerlerimizden yardım ister. Çok sık nefes alıp vermeye başlarız. Bu da nefes darlığı, boğuluyormuş gibi olma göğüs ağrısı ya da göğüste sıkıntı hissetmemize sebep olur. Sonrasında kalp devreye girer ve daha fazla ve hızlı atmaya başlar. Bu da çarpıntı hissetmemize sebep olur. Kan basıncı artar ve kan kaslarımıza pompalanır. Bu da atak sırasında terleme, titreme, ateş basması hissetmemize sebep olur. Biraz zaman geçtikten sonra derimize az kan pompalandığı için uyuşmalar ve karıncalanmalar hissederiz. Kan kaslara pompalandığı için sindirim sistemine az kan gider bu sebeple de bulantı, karın ağrısı ve midede rahatsızlık hissederiz. Sık nefes almamız kanımızdaki oksijen miktarını arttırdığı için kendimizi ve çevremizi farklı, değişmiş ve tuhaf gibi algılayabilir, kontrolümüzü kaybedecekmiş gibi hissedebiliriz. Baş dönmesi ve sersemlik yaşamamızın sebebi de kanımızdaki oksijenin fazla olmasıdır.

ATAKLAR NE KADAR SÜRER?

Panik atak belirtileri aniden ortaya çıkar ve genellikle 10 dakika içinde en şiddetli haline ulaşır. Çoğu panik atak ortalama 10 dakika içinde ortaya çıkar, şiddetlenir ve yavaşça geçer. Bazı durumlarda 20-30 dakika içinde sonuçlanır. Panik Bozukluk için ataklar ayda en az 1 kez yaşanıyor olmalıdır.

ATAKLAR NE ZAMAN ORTAYA ÇIKAR?

Panik atakları ortaya çıkış şekline göre üç farklı grupta inceleyebiliriz.
- Beklenmedik Ataklar: Bir duruma bağlı olmadan spontan ortaya çıkan ataklardır.
- Duruma Bağlı Ataklar: Stres ve kaygı yaratan bir durumda ortaya çıkan ataklardır.
Örneğin; metro bir kişişnin ataklarını ya da atak geçirme korkusunu tetikliyorsa o kişi metroya bindiğinde aynı panik durumunu yaşar.
- Durumsal Eğilimli Ataklar: Bir ortam ya da durumun atağı ortaya çıkma riskini arttırdığı
atak türüdür. Örneğin; açık alan kişinin ataklarını tetikliyor olabilir ama bu kişi herzaman açık alanda atak ya da atak geçirme kaygısı yaşamaz.

PANİK BOZUKLUK KİMLERDE OLUR? SEBEBİ NEDİR?

Panik bozukluğun ortaya çıkış sebebi ile ilgili kesin bir şey söylemek zor olsa da yapılan çalışmalar genetik faktörlerin etkili olduğunu bununla beraber kişilik özelliklerinin, önemli çevre ve yaşam olaylarının oldukça etkili olduğunu göstermektedir. Genellikle 20 yaşlarda başlamakla birlikte yaşamın herhangi bir döneminde de görülebilmektedir. Tanı alan kişilerle yapılan çalışmalar kadınlarda erkeklere oranla daha sık ortaya çıktığını göstermektedir.

NE ZAMAN YARDIM ALMALI?
- En az bir kez atak geçirdiyseniz,
- Atak olmadığında zamanlarda atak olacak endişesi yaşıyorsanız,
- Atağın sonuçları yoğun endişe yaratıyorsa (...delireceğim, ....ya aklımı kaybedersem, ...öleceğim,...vb.),
- Ataklar sebebiyle yaşam stiliniz ve kaliteniz değiştiyse (atak korkusu sebebiyle sosyal
ortamlara girmiyorsanız, toplu taşıma ve ulaşım araçlarını kullanmıyorsanız, tek başınıza market çarşı gibi ortamlara girmiyorsanız vb) bir uzmandan yardım alma zamanınız gelmiş demektir.

PANİK ATAKLAR VE AGORAFOBİ

Agorafobiyi kısaca açık alan korkusu olarak tarif edebiliriz. Panik Bozukluğu’na zaman zaman Agorafobi eşlik edebilir. Bireyler belirli bir yerde atak geçirdiğinde, o yer ve atakları arasında bir ilişki kurmaya başlayabilir. Gelecekte tekrar atak yaşayacağı, atak sırasında yardım sağlayamayacağı ve kaçmanın zor olduğu yerlerde bulunmaktan kaygı duymaya ve kaçmaya başlayabilirler. Örneğin bu kişiler için evden tek başına çıkma, kalabalık bir ortama girme, sırada beklemek oldukça zordur.

PANİK BOZUKLUĞU’NUN TEDAVİSİ MÜMKÜN MÜDÜR?

Panik Bozukluğu tedavisi mümkün bir hastalıktır. Ancak unutulmaması gerekir ki Panik Bozukluk tanısı yalnızca psikiyatristler tarafından konulabilir. İlaç kullanımı gerekiyorsa bu ilacı da psikiyatrist vermelidir. İlaçla tedavi mümkün olduğu gibi Panik Bozukluk ile baş etmede psikoterapilerde oldukça etkilidir. Özellikle ilaç kullanımı ile eş zamanlı yürütülen terapi oldukça yararlı olacaktır. Yapılan araştırmalar Bilişsel-Davranışçı Terapilerin panik bozuklukta %75-90 oranında etkili olduğunu göstermektedir.

PANİK ATAK İLE NASIL BAŞ EDİLEBİLİR?

- Panik ataklarla baş etmek için gevşeme egzersizinin öğrenilmesi oldukça yararlı
olacaktır. Sempatik sinir sisteminin devreye girmesiyle beraber kişi gevşemeyi uygulayabilirse belirtiler azalacaktır.
- Atak sırasında kaygıyı azaltmak adına önceden atak kartları hazırlayabilir ve atak
sırasında kullanılabilir. Atak kartlarına, kendinizi telkin etmenizi ve rahatlatmanızı sağlayacak direktiflerle başlayabilirsiniz. Aynı zamanda acil durumda arayabileceğiniz kişilerin isimleri ve numaraları da bu kartlarda bulunabilir.
- Atakları uyaran gıdalardan uzak durmakta oldukça yararlı olacaktır. Alkol, sigara ve
kahve kaygınızı ve ataklarını tetikleyebileceği için bu kişiler daha az kullanmaya özen göstermelidirler.
- Literatürde uykusuzluğun atakları tetikleyebileceğine dair çalışmalar mevcuttur. Bu
sebeple uyku kalitesi oldukça önemlidir. İhtiyacınız kadar olan sürede uyumaya özen gösterebilirsiniz.
Panik Bozuklukta bireyler sıklıkla kendilerini çaresiz hissederler. Bu sebeple baş etmeleri oldukça güç olmaktadır. Yardım alınmadığı ve panik bozukluğun ataklarla devam ettiği durumlarda, depresyon ve madde kullanım bozukluğu gibi farklı sorunların ortaya çıkabileceği unutulmamalıdır.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Panik Bozukluk ve Baş Etme Yolları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Gizem HÜNERLİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Gizem HÜNERLİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Gizem HÜNERLİ Fotoğraf
Uzm.Psk.Gizem HÜNERLİ
İzmir (Online hizmet de veriyor)
Uzman Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi33 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Gizem HÜNERLİ'nin Yazıları
► Panik Atak ve Baş Etme Yolları Psk.İlknur YILMAZ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Panik Bozukluk ve Baş Etme Yolları' başlığıyla benzeşen toplam 27 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Bahar Yorgunluğuna Dikkat Ağustos 2016
► Sosyal Jet-Lag Sendromu Ağustos 2016
► Kardeş Kıskançlığı Haziran 2016
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


05:38
Top