2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Sınav Kaygısının Abc 'si
MAKALE #16301 © Yazan Psk.Ümit KARABULUT | Yayın Şubat 2016 | 4,963 Okuyucu
SINAV KAYGISI
Sınav kaygısı formal bir sınav veya değerlendirme durumunda yaşanan, bireyin gerçek performansını ortaya koymasını engelleyen, bilişsel, duyuşsal ve davranışsal özellikleri olan, bireyde gerginlik yaratan hoş olmayan bir durumdur.
Sınav kaygısının “kuruntu” ve “duyuşsallık” olmak üzere iki boyutu vardır. “Kuruntu” sınav kaygısının bilişsel boyutudur. Bireyin kendisi hakkındaki olumsuz değerlendirmelerini, başarısızlığına ve yetersizliğine ilişkin olumsuz düşüncelerini ve iç konuşmalarını içerir. Kuruntu, bireyin sınav sırasında yapılması gerekeni yapamayacağına, karşılaştığı problemi çözemeyeceğine inandığı, “ya başaramazsam, ya yapamazsam” gibi olumsuz düşüncelerle dikkatinin dağılmasına neden olan bir süreçtir.
“Duyuşsallık” ise sınav kaygısının duygusal fizyolojik yönünü oluşturan otonom sinir sisteminin uyarılmasıdır. Duyuşsallık, hızlı kalp atışları, terleme, ani ateş basması ve ardından üşüme, kızarma, mide bulantıları, sinirlilik ve gerginlik gibi bedensel tepkilerin bulunduğu bir süreçtir
Kendi baslarına sınav ve sınama durumları, bireyde heyecan yaratma etkisine sahip değildir. Hatta sınavların öğrenmeyi tamamlayıcı bir özelliği olmasına rağmen, sınavlara ilişkin farklı anlam yakıştırmalarında bulunulduğunda tepkiler de farklılaşmaktadır. Örneğin; bireyin sınavı başkalarının gözündeki değerinin ölçülmesi olarak algılama durumu, kişiliğin sınanmasına dönüşecektir. Yani, sınavlara yüklenen anlamlar, kişiliğin sınava tabi tutulması anlamına gelerek bireyde sınav kaygısı yaşanmasına neden olacaktır
Kaygı; daha önce de belirtildiği gibi temelde, kişiye rahatsızlık veren olayın kendisinden değil olayın kişi için taşıdığı anlamdan ileri gelmektedir. Birçok öğrenci, sınavla birlikte kendi kişiliğinin ve varlığının değerlendirildiğini düşünür.

Sınav Kaygısının Nedenleri
• Öğrencinin özgüveninin düşük olması,
• Ebeveynin öğrencinin performansına yönelik yüksek beklenti düzeyi,
• Özellikle ergenlik döneminde öğrencinin aile ve çevresi tarafından başarısız olarak değerlendirilme korkusu,
• Öğrencinin sınava girmeden sınavda başarısız olacağını düşünmesi,
• Öğrencinin sınavı öğrenilen bilgilerin test edilmesi olarak algılamayıp kendi kişiliğinin değerlendirileceğini sanması,
• Öğrencinin sınav sonucuna odaklanması,
• Öğrencinin düzenli ders çalışma alışkanlığının olmaması,
• Öğrencinin çalışma zamanlarında ve sınav esnasında zamanı iyi kullanamaması,
• Ebeveynin otoriter ve baskıcı tutumu,
• Yargılayıcı ve eleştirici tutumların var olduğu bir ortam,
• Öğrencinin başarılı olan kişi/kişilerle kıyaslanması,
• Öğrencinin önceki başarısızlıklarından dolayı yeni denemelerde de başarısız olacağı düşüncesi,
• Öğrencinin sınavı araç olarak değil amaç olarak algılaması,

SINAV KAYGISININ BOYUTLARI
Fizyolojik Boyut
Sınav kaygısı nedeniyle fizyolojik boyutta organizmada; kalp atışlarında artış, solunum güçlüğü, kaslarda gerilme, çeşitli ağrılar, ağız kuruması, ishal ve normal vücut fonksiyonlarında bozulma gibi tepkiler oluşmaktadır

Düşünce Boyutu
Sınav kaygısının düşünce boyutundaki etkileri, bireylerin sınavlara ait bakış açılarıyla ilişkili olmaktadır. Sınavların çeşitli anlamlar yüklenerek ele alınması, sınav kaygısının düşünce boyutundaki tepkilerini belirtmektedir. Sınavların düşünce boyutundaki çeşitli anlamlarını şöyle açıklamıştır:
_ Kişiliğin test edilmesi düşüncesi,
_ Önceki başarısızlıkların sonraki başarıyı etkilemesi düşüncesi,
_ Kişiliğin hırpalanması, başkalarının gözünden düşme, geleceğin mahvolması, başkalarının üzüntülerine neden olma, akranlar tarafından dışlanma, her şeyin bitmesi gibi düşünceler,
_ Başkalarıyla kıyaslanarak peşin hükümlere varma düşüncesi,
_ -meli, -malı gibi kural bildiren aksak düşünce şekilleri,
Görüldüğü gibi sınav kaygısının düşünce boyutunda oluşturduğu tepkiler, anlam yakıştırmaları, olaya ilişkin yapılan yorumlar, inançlar, beklentiler, kendi kendine negatif konuşmalar olarak ortaya çıkmaktadır.

Sınavla ilgili bilişsel hatalar sonucu ortaya çıkan olumsuz düşünce biçimleri şunlardır:

1. Ya Hep Ya Hiç: Tümüyle kusursuz olmayan her şey başarısız olarak nitelendirilir.
“Türkçe sınavından düşük puan alacağımı biliyordum. Bir daha asla iyi bir puan alamam.”
“Ya bu okuldan mezun olurum ya da okula devam etmem.”
2. Aşırı Genelleme: Tek bir olumsuz olay tüm durumlara genellenir.
“Matematik sınavım iyi geçmedi, zaten hangisi iyi ki.”
“Sınavda başarısız oldum. Babam beni bu okuldan mutlaka alır.”
3. Olumluyu Geçersiz Kılma: Nedeni ne olursa olsun konu ile ilgili olumlu durumun yok sayılması, kabul edilmemesidir. Mevcut durumun olumsuz hale getirilmesidir.
“Bu sefer yüksek not aldım ama bildiğim sorular geldi. Ben başarılı bir öğrenci değilim.”
“Eğer arkadaşlarım ders çalışmama yardım etmeseydi, ben bu notu tutturamazdım.”
4. Başarıyı Azımsama: Başkalarının başarıları abartılır, kişi başardığı işleri küçümser.
“İkimizde aynı puanı aldık ama o benden daha çok çalışmıştır, bu puanı o hak etti.”
5. Falcılık: Kişi gelecekte yaşanılacak durumun yolunda gitmeyeceğine dair olumsuz tahminler yapar ve gerçekleşmiş olgular olduğuna inanır.
“Biliyorum sınavda başarısız olacağım.”
6. Keyfi Çıkarsama: Kişinin yeterince kanıtı olmadığı halde bulunduğu durumla ilgili veya yaşadığı olaylardan olumsuz sonuçlar çıkarmasıdır. Fen dersinden verilen ödevleri yapmakta zorlanan öğrencinin, “ Fen sınavında başarısız olacağım.” şeklinde yargıya varması örnek olarak verilebilinir.

Davranış Boyutu
Sınav kaygısı nedeniyle davranış boyutunda görülen tepkilerin stres durumlarında gözlenen tepkilerle es değer nitelikte olduğu üzerinde durulmaktadır. Sınav kaygısı nedeniyle bireyde kaçma ve kaçınma davranışı ortaya çıkabilmektedir. Örneğin; ders çalışmayı istememek, sınava girmeyi istememek gibi davranışlar sınav kaygısı nedeniyle ortaya çıkan davranışsal tepkilerdir.
Bununla beraber sınavdaki kaygı nedeniyle birey, sınav sırasında soruları tekrar tekrar okuyarak anlamaya çalışır ya da soruları hemen cevaplandırıp ortamdan uzaklaşmak ister.

Sınav Kaygısını Yaşayan ve Yaşamayan Kişiler Arasındaki Farklar
Kaygı düzeyi normal olan kişiler sınav durumlarını başarılarının test edileceği bir fırsat olarak değerlendirirken, kaygısı yüksek olan kişiler bu durumları “öz varlığına” bir tehdit olarak algılarlar. Sınavla ilgili durumlarda kendileriyle olumsuz bir diyalog içine girerler. Sadece sınavda değil, grup içinde konuşma, soru sorma, sorulara cevap verme, tartışmalara katılma, yüksek sesle okuma vb. etkinliklerde de korkulu, sinirli, gergin ve heyecanlı olurlar. Bu bireylerin kendilerine dönük olumsuz düşünceleri (kuruntuları) dikkatlerinin kolayca dağılmasına neden olur. Genelde, yüksek sınav kaygılı bireyler, başkalarının eleştiri ve yargılamalarına aşırı duyarlık gösterirler. Sürekli olarak özeleştiride bulunurlar. Öz kavramları olumsuz, özgüvenleri düşüktür.

Sınav öncesi ve sonrası fizyolojik uyarım dereceleri aynı olduğu halde normal düzeyde kaygı yaşayan kişiler, bu uyarımı sınavda daha fazla çaba göstermeye yönelik bir ipucu olarak algılarken, kaygısı yüksek olanlar bunu olumsuz bir durum olarak görmektedirler. Yani sınav durumuna ve sınav sonucuna ilişkin olumsuz düşünce, inanç ve beklentilerin sınav başarısına olan etkisi, uyarılma faktörünün (fizyolojik uyarım sinyalleri) yarattığı etkiden daha fazla ketleyicidir. Yapılan araştırmalar, sınav kaygısı yüksek olan kişiler için en büyük sorunun daha önce öğrenilenleri sınav sırasında hatırlayamamak olduğunu ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca kaygısı yüksek olan kişilerin ders çalışmaya daha fazla zaman ayırdıkları saptanmıştır. Bu verilerde sonuçtaki düşük performansın, bu kişilerin ders çalışma sürelerindeki yetersizliğe değil, olumsuz düşüncelerinin kendilerinde yarattığı, başa çıkılamaz derecedeki kaygıya bağlanabileceğini göstermektedir. Bir araştırmaya göre, yüksek kaygı gösteren kimseler, bir işi yaparken çevrede bulunan yabancılar kendilerine bakarsa son derece etkilenirler.
Başkaları tarafından gözlenirlerken bir işi başarmaya çalışan yüksek kaygılı kişilerin başarı dereceleri birdenbire düşer. Kaygı dereceleri düşük olanlar ise, başkalarının kendilerini gözlemelerinden o kadar etkilenmezler.

Sınav Kaygısı ile Başa Çıkma Yolları
Sınav kaygısını azaltmak için iki türlü çalışma yapılabilinir: Zihinsel ve bedensel uygulamalar.
A) Zihinsel Uygulamalar: Sınavla ilgili düşünce biçiminin olumlu olarak düzenlenmesi, sınavın bilgilerin değerlendirildiği ve tecrübe kazandıran bir araç olduğunun vurgulanması, öğrencinin ders çalışma sistemini yeniden düzenlemesi ve verimli çalışmasının sağlanması, geçmişteki başarıların üzerinde durulması, “başarı” kavramının değişken bir kavram olduğunun bilinmesi ve tek bir seçeneğe indirgenmemesi, girilecek sınavın ne tipte bir sınav olduğunun öğrenilmesi ve kaygıdan kaçmak yerine kaygıyı gözetirken kişinin kendini tanıması gibi çalışmaları kapsar. Kaygı kavramıyla çalışırken, öz-değer, öz-güven gibi kişisel güç kaynaklarına yönelik de psikolojik müdahaleler yapılacaktır. Yapılan araştırmalarda, yetkin, bağımsız, öz-değeri yüksek öğrencilerin daha az sınav kaygısı yaşadıkları bulunmuştur. Zihinsel uygulamalar kapsamında öğrencilerle gelecek beklentilerinin sınav kaygısı üzerindeki etkisini fark etmelerini sağlayıp ve gelecek beklentilerini yeniden çerçeveleyerek, sınav kaygısına olan negatif etkisini azaltmaya yönelik uygulamalar yapılacaktır.

B) Bedensel Uygulamalar: Progresif gevşeme tekniği,doğru ve derin nefes almanın öğrenilmesi, relaksasyon egzersizleri, otojenik eğitim, meditasyon, biyolojik geribildirim, yoga, otohipnoz tekniği bireyler tarafından kullanılan yöntemlerden bazılarıdır.

Kaynakça;
1. Yaprak ,İ. (2006) Üniversiteye Hazırlanan Öğrencilerde Sınav Kaygısını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi, Yüksek Yisans Tezi. İzmir : Ege Üniversitesi SBE
2.Başoğlu , Ş. ( 2007) Sınav Kaygısı İle Özgüven Arasındaki İlişkinin Erinlik Döneminde İncelenmesi ,Yüksek Lisans Tezi. Istanbul: Maltepe Üniversitesi SBE
3. Sakizoğlu , B. (2003) Üniversite Seçme Sınavına Hazırlanan Öğrencilerin Yaşadıkları Sınav Kaygısı ile Ailesi İşlevleri Arasındaki Iliskiler,Yüksek Lisans Tezi. Izmir: Dokuz Eylül Üniversitesi EBE
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Sınav Kaygısının Abc 'si" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Ümit KARABULUT'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Ümit KARABULUT'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Ümit KARABULUT'un Makaleleri
► Ergenlik Döneminde Sınav Kaygısının Nedenleri Psk.Aslıhan DEĞERLİ AYTOĞAN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Sınav Kaygısının Abc 'si' başlığıyla benzeşen toplam 18 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Aile Terapisi Mart 2017
► Tik Bozuklukları Mart 2017
► Tükenmişlik Sendromu Mart 2017
► Sabun Köpüğü İnsanlar! Haziran 2016
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


12:21
Top