Ergenlikte Meslek Seçimi ve Anne Baba Yaklaşımı
ERGENLİKTE MESLEKİ GELİŞİM VE MESLEKİ OLGUNLUK
Ergenlik dönemi, ergenin psikolojik ve duygusal açıdan bir çok çalkantıyı yaşadığı dönemdir. Bu çalkantıların arasında meslek seçimi de vardır. Ergen lise hatta orta okul zamanlarından başlayarak meslek seçimine yavaş yavaş karar vermektedir. Bu karar ergenin yetişkin yıllarında kolayca değiştiremeyeceği ve etkisi hayatı boyunca devam edecek bir karardır.
Ergenlik bir çok açıdan olduğu gibi mesleki açıdan da farkındalığın arttığı bir dönemdir. Ergen, ergenliğin ilk dönemlerinde hangi mesleğin popüler olduğuna bakarak bir mesleğe karar verirken, ilerleyen yaşlar da kendi ilgileri, yetenekleri, beklentileri gibi birçok konuyu da düşünmeye başlar.
Ergen, ergenliğin başlarında ilgilerinin ne olduğunu düşünmeye başlar. Bu dönem de seçtiği meslekleri de sadece ilgilerini göz önünde tutarak belirler. İlgileri belirlemenin ardından yeteneklerini düşünmeye ve fark etmeye başlar. Bununla birlikte meslek seçimlerinde de ilgilerinin yanında yetenekleri de göz önünde tutar. Bu dönemden sonra ergen 15 yaş civarına gelmiştir ve topluma yararının olması gerektiğini düşünmeye başlar. Bu düşünce de meslek seçiminin şekillenmesinde etkili olur.
Ergen 17-18 yaşına kadar birçok meslek hakkında karar verir. Bir gün öğretmen olacağını söyleyen ergen bir süre geçtikten sonra doktor olacağını söyleyebilir. Bu yaşlara kadar çok gerçekçi meslek seçimleri yapılmamaktadır. Fakat artık ergen gelişimi sebebiyle daha somut ve gerçekçi kararlar vermeye başlamıştır ve meslek seçiminde de daha gerçekçi düşünceler içine girmeye başlar. Ergen artık seçmeyi düşündüğü mesleği bir çok açıdan değerlendirerek karar verir. Fakat en son kararı o meslek ile ilgili uğraşlara girince verir. Bu genellikle üniversiteye başlamasından sonra olur ve bazı insanlar geri dönemedikleri için bir ömür boyunca sevmedikleri bir işte çalışmak zorunda kalırlar.
Meslek seçimi bir kişinin hayatında verebileceği en önemli kararlardan biridir. Kişi neredeyse hayatının yarısını seçtiği işi yaparak geçirir. Çoğu zaman ailesinden, eşinden daha fazla zamanı seçmiş olduğu işle geçirir. Bu yüzden meslek seçimine çok dikkat etmek gerekir. Meslek seçiminde ki yanlışlık geri dönülmesi zor bir yanlışlıktır ve sonuçları bir ömür boyunca devam edebilir. Bu yanlışlık kişinin mutsuz olmasına ve bu mutsuzluğun tüm hayatına etki etmesine sebep olabilir. Bu yüzden seçilen meslek ile ilgili iyi düşünülmesi gerekir. Mesleğin rast gele mi seçildiği yoksa kişinin ilgi, yetenek, istek, beklenti… gibi alanlarını da kapsadığına bakmak gerekir.
Meslek seçiminde aileye de önemli görevler düşmektedir. Kültürümüzde genellikle çocuğun ilgilerine yönelik değil ailenin beklentilerine yönelik meslek seçimleri yapılmaktadır. Ergen sözele yeteneğinin olduğunu düşünürken ailenin zoruyla doktor olmaya zorlanır. Bu bir ebeveynin evladına yapabileceği en büyük hatalardan ve kötülüklerden biridir. Aile olarak ebeveyne düşen görev ergenin ilgilerini ve yeteneklerini fark etmesine yardımcı olmaktır. Bu farkındalığı oluşturduktan sonra kendi ilgilerine uygun meslekleri tanımasını sağlamak ve seçimi ergene bırakmaktır. Kimse sevmediği ve mutlu olmadığı bir işte başarılı olamaz. Bu yüzden unutmamak gerekir ki bu yardım ergenin hayatı boyunca mutlu ve başarılı olmasını sağlayacaktır.
Çocuğun yaptığı mesleki seçim anne babayı mutlu etmeyebilir ve hatta çocuğunun geleceği için endişelendirebilir. Bu dönemde sıklıkla anne baba, çocuğu ile çatışmaktadır ve bazen ergenin aileden kopması sonucunda dramatik sonuçlar görülebilmektedir. Ergenin mesleki ve diğer seçimleri ne olursa olsun anne babanın ergene/çocuğuna yaklaşımı hayati bir öneme sahiptir.
ANNE BABALARIN ERGENLİK DÖNEMİNDEKİ ÇOCUĞUNA YAKLAŞIMI NASIL OLMALI
Ergenlik çocuklar için duygusal, sosyal, toplumsal ve cinsel birçok değişikliği beraberinde getiren bir dönemdir. Bu değişiklikler çocukta içsel çatışmalara sebep olur. Ergenin bu dönemi doğru bir şekilde atlatabilmesi için en önemli sorumluluk aileye düşmektedir. Çocuk ergenlik dönemine girdiğinde hangi konumda olduğunu bilememektedir. Aile bu dönemde çocuğa rehberlik edecek ve tecrübeler kazanmasına destek olacak kurumdur.
Ebeveyn tutumları birçok kaynakta farklı gruplar halinde ele alınmıştır. Aslında nasıl ayrıldığı değil ailelerin kendi davranışlarını ve bu davranışların sonucunu öğrenmeleri önemli olandır.
Bazı aileler ergene söz hakkı vermez, ergenin tıpkı küçüklüğünde olduğu gibi ailenin sözünden çıkmamasını ve aileye itaat etmesini ister. Fakat ergen artık çocuk değildir. Ergenlikle birlikte kişiler kendilerinin bireyselleştiğini ve büyüdüklerini gösterme çabası içine girerler. Bu tip ailelerde buna izin yoktur. Bunun sonucu olarak ergen hayal kırıklıkları yaşar, kendisini önemsiz hisseder, kendine güven duygusu zedelenir, topluluklar arasına girmekten çekinir, içine kapanır, belki sıra dışı arkadaş gruplarına katılarak kendisini gösterme çabası içine girebilir.
Ergenlik dönemi birçok açıdan ergenin çatışmalar yaşadığı dönemdir. Ebeveynlerin ergenleri kontrol altına alarak baskıcı bir tavırla yetiştirmeye çalışmaları onların isyankartavırlar sergilemesine ve aile ile çatışmalar yaşamasına sebep olmaktadır. Ergenin bir yandan aile ile çatışırken bir yandan da otoriteye karşı ihtiyaç hissedecek olması, duygusal gerginlikler yaşamasına sebep olacaktır.
Ergeni bir şeyler yapmaya zorlamak kısa vadede geçerli bir yöntemdir. Bu tarz yaklaşımlarda ergen doğrunun ne olduğunu öğrenemeyecek koyulan yasaklar nedeniyle o anlık davranışı yapmayacaktır. Fakat aile baskısının kalktığı ortamda ergen o davranışı yerine getirecektir. Yapılması istenilen davranış zorlanarak yapılmak yerine nedenleriyle açıklanırsa ergen davranışın olumlu olumsuz yönlerini öğreneceği için aile baskısının olmadığı ortamda da o davranışı yapma olasılığı azalacaktır.
Bazı ailelerde ergenin büyüdüğü kabul edilmek istenmez. Aile ergen yerine tüm sorumluluğu üzerine alır ve ergenin yapması gereken her şey ebeveynler tarafından yapılır. Ergen kırılmaması ve yıpranmaması için koruma altında yetiştirilmeye çalışılır. Bu ailelerde ergenin kendine güven duygusu gelişmez ve bağımlı birey haline gelir. Tek başına karar alamaz, doğru ile yanlışı ayırt edemez, ailenin olmadığı ortamda ne yapacağını bilemez hale gelebilir. Bu tip ergenler genellikle arkadaş çevrelerinde dalga geçilen ve dışlanan kişiler olurlar. Bu da ergenin iyice içine kapanmasına, güven duygusunun zedelenmesine ve sosyalleşememesine sebep olur.
Bazı ailelerde anne baba arasında uyumsuzluk söz konusudur. Annenin evet dediği şey baba tarafından reddedilir, babanın evet dediği şey anne tarafında reddedilir ya da aynı olaya başka günlerde farklı cevaplar verilebilir. Bu tip ailelerde ergen ebeveynlerden birine kendini daha yakın hissederken diğerinden giderek uzaklaşabilir ya da bu durumu fark eden ergen hangi ebeveynden hangi olaya evet cevabını alabilecekse o ebeveyne yaklaşabilir. Bu, ergenin anne babayı kullanmaya başlamasına sebep olur ve ergen bir süreden sonra yapmış olduğu olayların yanlış olup olmadığına bakmaksızın nasıl ceza almadan ya da kızılmadan atlatabileceğine bakar bu da ergenleri her türlü hatayı yapmaya açık hale getirir.
Bazı ailelerde ise ergen bir birey olarak kabul edilir. Ergenin de tıpkı anne baba gibi fikirleri konuşulur, ergene değer verilir, ilgileri ve seçimleri önem arz eder. Bu tip ailelerde kendini tanıyan, güvenen bireyler yetişir. Bu ergenler hatalardan uzak durması gerektiğini bilen, hangi durumda nasıl davranması gerektiğini bulabilen, sosyal ilişkileri gelişmiş, kendini ifade edebilen bireyler olurlar.
Unutulmaması gerek şey ergen değer görmek ister. Bu yüzden ergen ile konuşmak en önemli davranışlardan biridir. Eğer ki ergene fikirleri sorulur ve davranışlar karşısında karşılıklı olarak konuşulabilirse ergen aileden çekinmez. Hata bile yapmış olsa ailesine rahatlıkla danışıp çözüm yolları araştırabilir.
Ergenlik dönemi, ergenin psikolojik ve duygusal açıdan bir çok çalkantıyı yaşadığı dönemdir. Bu çalkantıların arasında meslek seçimi de vardır. Ergen lise hatta orta okul zamanlarından başlayarak meslek seçimine yavaş yavaş karar vermektedir. Bu karar ergenin yetişkin yıllarında kolayca değiştiremeyeceği ve etkisi hayatı boyunca devam edecek bir karardır.
Ergenlik bir çok açıdan olduğu gibi mesleki açıdan da farkındalığın arttığı bir dönemdir. Ergen, ergenliğin ilk dönemlerinde hangi mesleğin popüler olduğuna bakarak bir mesleğe karar verirken, ilerleyen yaşlar da kendi ilgileri, yetenekleri, beklentileri gibi birçok konuyu da düşünmeye başlar.
Ergen, ergenliğin başlarında ilgilerinin ne olduğunu düşünmeye başlar. Bu dönem de seçtiği meslekleri de sadece ilgilerini göz önünde tutarak belirler. İlgileri belirlemenin ardından yeteneklerini düşünmeye ve fark etmeye başlar. Bununla birlikte meslek seçimlerinde de ilgilerinin yanında yetenekleri de göz önünde tutar. Bu dönemden sonra ergen 15 yaş civarına gelmiştir ve topluma yararının olması gerektiğini düşünmeye başlar. Bu düşünce de meslek seçiminin şekillenmesinde etkili olur.
Ergen 17-18 yaşına kadar birçok meslek hakkında karar verir. Bir gün öğretmen olacağını söyleyen ergen bir süre geçtikten sonra doktor olacağını söyleyebilir. Bu yaşlara kadar çok gerçekçi meslek seçimleri yapılmamaktadır. Fakat artık ergen gelişimi sebebiyle daha somut ve gerçekçi kararlar vermeye başlamıştır ve meslek seçiminde de daha gerçekçi düşünceler içine girmeye başlar. Ergen artık seçmeyi düşündüğü mesleği bir çok açıdan değerlendirerek karar verir. Fakat en son kararı o meslek ile ilgili uğraşlara girince verir. Bu genellikle üniversiteye başlamasından sonra olur ve bazı insanlar geri dönemedikleri için bir ömür boyunca sevmedikleri bir işte çalışmak zorunda kalırlar.
Meslek seçimi bir kişinin hayatında verebileceği en önemli kararlardan biridir. Kişi neredeyse hayatının yarısını seçtiği işi yaparak geçirir. Çoğu zaman ailesinden, eşinden daha fazla zamanı seçmiş olduğu işle geçirir. Bu yüzden meslek seçimine çok dikkat etmek gerekir. Meslek seçiminde ki yanlışlık geri dönülmesi zor bir yanlışlıktır ve sonuçları bir ömür boyunca devam edebilir. Bu yanlışlık kişinin mutsuz olmasına ve bu mutsuzluğun tüm hayatına etki etmesine sebep olabilir. Bu yüzden seçilen meslek ile ilgili iyi düşünülmesi gerekir. Mesleğin rast gele mi seçildiği yoksa kişinin ilgi, yetenek, istek, beklenti… gibi alanlarını da kapsadığına bakmak gerekir.
Meslek seçiminde aileye de önemli görevler düşmektedir. Kültürümüzde genellikle çocuğun ilgilerine yönelik değil ailenin beklentilerine yönelik meslek seçimleri yapılmaktadır. Ergen sözele yeteneğinin olduğunu düşünürken ailenin zoruyla doktor olmaya zorlanır. Bu bir ebeveynin evladına yapabileceği en büyük hatalardan ve kötülüklerden biridir. Aile olarak ebeveyne düşen görev ergenin ilgilerini ve yeteneklerini fark etmesine yardımcı olmaktır. Bu farkındalığı oluşturduktan sonra kendi ilgilerine uygun meslekleri tanımasını sağlamak ve seçimi ergene bırakmaktır. Kimse sevmediği ve mutlu olmadığı bir işte başarılı olamaz. Bu yüzden unutmamak gerekir ki bu yardım ergenin hayatı boyunca mutlu ve başarılı olmasını sağlayacaktır.
Çocuğun yaptığı mesleki seçim anne babayı mutlu etmeyebilir ve hatta çocuğunun geleceği için endişelendirebilir. Bu dönemde sıklıkla anne baba, çocuğu ile çatışmaktadır ve bazen ergenin aileden kopması sonucunda dramatik sonuçlar görülebilmektedir. Ergenin mesleki ve diğer seçimleri ne olursa olsun anne babanın ergene/çocuğuna yaklaşımı hayati bir öneme sahiptir.
ANNE BABALARIN ERGENLİK DÖNEMİNDEKİ ÇOCUĞUNA YAKLAŞIMI NASIL OLMALI
Ergenlik çocuklar için duygusal, sosyal, toplumsal ve cinsel birçok değişikliği beraberinde getiren bir dönemdir. Bu değişiklikler çocukta içsel çatışmalara sebep olur. Ergenin bu dönemi doğru bir şekilde atlatabilmesi için en önemli sorumluluk aileye düşmektedir. Çocuk ergenlik dönemine girdiğinde hangi konumda olduğunu bilememektedir. Aile bu dönemde çocuğa rehberlik edecek ve tecrübeler kazanmasına destek olacak kurumdur.
Ebeveyn tutumları birçok kaynakta farklı gruplar halinde ele alınmıştır. Aslında nasıl ayrıldığı değil ailelerin kendi davranışlarını ve bu davranışların sonucunu öğrenmeleri önemli olandır.
Bazı aileler ergene söz hakkı vermez, ergenin tıpkı küçüklüğünde olduğu gibi ailenin sözünden çıkmamasını ve aileye itaat etmesini ister. Fakat ergen artık çocuk değildir. Ergenlikle birlikte kişiler kendilerinin bireyselleştiğini ve büyüdüklerini gösterme çabası içine girerler. Bu tip ailelerde buna izin yoktur. Bunun sonucu olarak ergen hayal kırıklıkları yaşar, kendisini önemsiz hisseder, kendine güven duygusu zedelenir, topluluklar arasına girmekten çekinir, içine kapanır, belki sıra dışı arkadaş gruplarına katılarak kendisini gösterme çabası içine girebilir.
Ergenlik dönemi birçok açıdan ergenin çatışmalar yaşadığı dönemdir. Ebeveynlerin ergenleri kontrol altına alarak baskıcı bir tavırla yetiştirmeye çalışmaları onların isyankartavırlar sergilemesine ve aile ile çatışmalar yaşamasına sebep olmaktadır. Ergenin bir yandan aile ile çatışırken bir yandan da otoriteye karşı ihtiyaç hissedecek olması, duygusal gerginlikler yaşamasına sebep olacaktır.
Ergeni bir şeyler yapmaya zorlamak kısa vadede geçerli bir yöntemdir. Bu tarz yaklaşımlarda ergen doğrunun ne olduğunu öğrenemeyecek koyulan yasaklar nedeniyle o anlık davranışı yapmayacaktır. Fakat aile baskısının kalktığı ortamda ergen o davranışı yerine getirecektir. Yapılması istenilen davranış zorlanarak yapılmak yerine nedenleriyle açıklanırsa ergen davranışın olumlu olumsuz yönlerini öğreneceği için aile baskısının olmadığı ortamda da o davranışı yapma olasılığı azalacaktır.
Bazı ailelerde ergenin büyüdüğü kabul edilmek istenmez. Aile ergen yerine tüm sorumluluğu üzerine alır ve ergenin yapması gereken her şey ebeveynler tarafından yapılır. Ergen kırılmaması ve yıpranmaması için koruma altında yetiştirilmeye çalışılır. Bu ailelerde ergenin kendine güven duygusu gelişmez ve bağımlı birey haline gelir. Tek başına karar alamaz, doğru ile yanlışı ayırt edemez, ailenin olmadığı ortamda ne yapacağını bilemez hale gelebilir. Bu tip ergenler genellikle arkadaş çevrelerinde dalga geçilen ve dışlanan kişiler olurlar. Bu da ergenin iyice içine kapanmasına, güven duygusunun zedelenmesine ve sosyalleşememesine sebep olur.
Bazı ailelerde anne baba arasında uyumsuzluk söz konusudur. Annenin evet dediği şey baba tarafından reddedilir, babanın evet dediği şey anne tarafında reddedilir ya da aynı olaya başka günlerde farklı cevaplar verilebilir. Bu tip ailelerde ergen ebeveynlerden birine kendini daha yakın hissederken diğerinden giderek uzaklaşabilir ya da bu durumu fark eden ergen hangi ebeveynden hangi olaya evet cevabını alabilecekse o ebeveyne yaklaşabilir. Bu, ergenin anne babayı kullanmaya başlamasına sebep olur ve ergen bir süreden sonra yapmış olduğu olayların yanlış olup olmadığına bakmaksızın nasıl ceza almadan ya da kızılmadan atlatabileceğine bakar bu da ergenleri her türlü hatayı yapmaya açık hale getirir.
Bazı ailelerde ise ergen bir birey olarak kabul edilir. Ergenin de tıpkı anne baba gibi fikirleri konuşulur, ergene değer verilir, ilgileri ve seçimleri önem arz eder. Bu tip ailelerde kendini tanıyan, güvenen bireyler yetişir. Bu ergenler hatalardan uzak durması gerektiğini bilen, hangi durumda nasıl davranması gerektiğini bulabilen, sosyal ilişkileri gelişmiş, kendini ifade edebilen bireyler olurlar.
Unutulmaması gerek şey ergen değer görmek ister. Bu yüzden ergen ile konuşmak en önemli davranışlardan biridir. Eğer ki ergene fikirleri sorulur ve davranışlar karşısında karşılıklı olarak konuşulabilirse ergen aileden çekinmez. Hata bile yapmış olsa ailesine rahatlıkla danışıp çözüm yolları araştırabilir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Ergenlikte Meslek Seçimi ve Anne Baba Yaklaşımı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Elif GÜNERİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Elif GÜNERİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
2 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
