Okul Öncesı Dönem ve Bilgisayar Kullanımı
Yirminci yüzyılın önemli buluslarından biri olan bilgisayar, insan yasamında giderek önemli bir yer almaya baslamıstır. Bilgisayarın, iyi degerlendirildigi takdirde, egitim ve gelisime olumlu katkılarının oldugu bir gerçektir. Bilgisayar; okul öncesi egitimde amaç degil, egitim sürecindeki çalısmaları destekleyen bir araç olmalıdır. Ayrıca bilgisayarın bir egitimcinin ya da egitim ortamının yerini tutamayacagı da unutulmamalıdır. Bilgisayar, küçük çocukların günlük programında çok sınırlı bir yere sahip olmalıdır çünkü çocukların büyümek ve gelismek için harekete, konusmaya, arkadasları ile oyun oynamaya hatta bazen de çatısmaya ihtiyaçları vardır. Bu ihtiyaçların ise bilgisayar ile karsılanması mümkün degildir.
Sosyallesmenin, serbest oyunların, taklit ve canlandırma oyunlarının çocuklara empati kurmayı ögrettigi, çocukların yaratıcılık ve hayal gücünün gelismesine katkıda bulundugu ve sosyal gelisimini destekledigi bilinmektedir. Ancak çocugun ekran basında çok fazla zaman geçirmesi ve bilgisayarı “en iyi arkadası” haline getirmesi de zihinsel ve sosyal açıdan zarar görmesine neden olarak gerçek anlamdaki oyun faaliyetleri ve çocukların sosyal gelisimleri olumsuz yönde etkilenmektedir. Bilgisayar, aktif
ve sosyal deneyimlerin yerine geçmemelidir. Örnegin çocuk “altında, üstünde” gibi kavramları ögrenirken kendisi masanın altına girerek, üstüne oturarak ya da oyuncagını koyarak daha iyi ögrenir. Ancak alfabe, sayı vb. ögretimi gibi alanlarda bilgisayar kullanmak daha eglenceli olabilir.
Bilgisayar kullanımının denetlenmemesi durumunda yararlarından çok zararlarının oldugu da bir gerçektir. Bilgisayar karsısında çok fazla zaman geçirilmesi çocukların ziksel, sosyal, duygusal gelisimlerini oldukça olumsuz etkilemektedir. Son yıllarda yapılan arastırmalar bilgisayar oyunlarının çocukların ögrenmesinde olumlu ya da olumsuz büyük etkisi oldugunu ortaya çıkarmıstır. Özellikle siddet içerikli bilgisayar oyunları oynayan çocuklar, oyundaki siddet içerikli fi ziksel davranısları çok hızlı ögrenip uygulayabilmektedir. Çocukların bilgisayar karsısında fazla zaman geçirmesi; göz saglıgının bozulmasına, hareketinin kısıtlanmasına, açık havada oynayamadıgından kas gelisimini saglıklı bir sekilde tamamlayamamasına neden olmaktadır. Bilgisayar da televizyon gibi etkilesimi engelleyen bir araç oldugundan çocukların kendini ifade etme ve dil becerilerinin gelismesini engellemektedir. Bilgisayarda görüntülerin hızlı akısına, pespese gelen sahnelere alısan çocuk beyni; okul hayatına adapte olmakta zorlanır. Çünkü beyni daha fazla uyaran istemektedir. Ögretmenin ders anlatımı ona sıkıcı gelmeye baslar ve dikkatini derse yogunlastırmakta zorlanır. Bunun neticesinde motivasyon ve konsantrasyon sorunları yasar ve akademik basarısı düser.
Aileler ilk önce çocuklarının bilgisayarı ögrenmesini keyifli bir şekilde izler ve bununla gururlanır. Hatta sonrasında evde dagıtan ve kosturan bir çocuk yerine yerinden kalkmayan, oyuncaklarını dagıtmayan bir çocuk annebabalara daha avantajlı gelir. Çocuğun peşinden koşmak zorunda kalmaz. Zamanla bilgisayar oyunlarının keyfi ne varan çocuk ise gerçek oyunlardan tat alamaz olur. Yetişkinlerle olan iletişimini de azaltmaya başlar. Gün geçtikçe bilgisayarda geçirilen süre artar ve ortaya bagımlılık çıkabilir. Kendini durdurmakta zorlanan çocuklar, bilgisayar basında geçirdikleri süreyi kontrol edemezler. Bu kontrolsüzlügün sonu bagımlılıkla biter.Sosyallesmenin, serbest oyunların, taklit ve canlandırma oyunlarının çocuklara empati kurmayı ögrettigi, çocukların yaratıcılık ve hayal gücünün gelismesine katkıda bulundugu ve sosyal gelisimini destekledigi bilinmektedir. Ancak çocugun ekran basında çok fazla zaman geçirmesi ve bilgisayarı “en iyi arkadası” haline getirmesi de zihinsel ve sosyal açıdan zarar görmesine neden olarak gerçek anlamdaki oyun faaliyetleri ve çocukların sosyal gelisimleri olumsuz yönde etkilenmektedir. Bilgisayar, aktif
ve sosyal deneyimlerin yerine geçmemelidir. Örnegin çocuk “altında, üstünde” gibi kavramları ögrenirken kendisi masanın altına girerek, üstüne oturarak ya da oyuncagını koyarak daha iyi ögrenir. Ancak alfabe, sayı vb. ögretimi gibi alanlarda bilgisayar kullanmak daha eglenceli olabilir.
Bilgisayar kullanımının denetlenmemesi durumunda yararlarından çok zararlarının oldugu da bir gerçektir. Bilgisayar karsısında çok fazla zaman geçirilmesi çocukların ziksel, sosyal, duygusal gelisimlerini oldukça olumsuz etkilemektedir. Son yıllarda yapılan arastırmalar bilgisayar oyunlarının çocukların ögrenmesinde olumlu ya da olumsuz büyük etkisi oldugunu ortaya çıkarmıstır. Özellikle siddet içerikli bilgisayar oyunları oynayan çocuklar, oyundaki siddet içerikli fi ziksel davranısları çok hızlı ögrenip uygulayabilmektedir. Çocukların bilgisayar karsısında fazla zaman geçirmesi; göz saglıgının bozulmasına, hareketinin kısıtlanmasına, açık havada oynayamadıgından kas gelisimini saglıklı bir sekilde tamamlayamamasına neden olmaktadır. Bilgisayar da televizyon gibi etkilesimi engelleyen bir araç oldugundan çocukların kendini ifade etme ve dil becerilerinin gelismesini engellemektedir. Bilgisayarda görüntülerin hızlı akısına, pespese gelen sahnelere alısan çocuk beyni; okul hayatına adapte olmakta zorlanır. Çünkü beyni daha fazla uyaran istemektedir. Ögretmenin ders anlatımı ona sıkıcı gelmeye baslar ve dikkatini derse yogunlastırmakta zorlanır. Bunun neticesinde motivasyon ve konsantrasyon sorunları yasar ve akademik basarısı düser.
Peki internet bağımlılığı nedir?
İnternet bağımlılığı genel olarak internetin așırı kullanılması isteğinin önüne geçilememesi, internete bağlı olmadan geçirilen zamanın önemini yitirmesi, yoksun kalındığında așırı sinirlilik hali ve saldırganlık olması ve kișinin iș, sosyal ve ailevi hayatının giderek bozulması olarak tanımlanabilir.
Neler Yapılabilir?
• Bilgisayarın çocuğunuzun gelişimsel ihtiyaçlarını engellemesine izin vermeyin. Çocukların gelişimi ve ruh saglıgı açısından yaratıcı oyunlar ve hayal güçlerini kullanarak zaman geçirmeye ihtiyaçları vardır. Ayrıca karar vermeyi, sıra beklemeyi ögrenmeleri ve bir faaliyette uzmanlık kazanabilmeleri için yetiskinlerle ve diger çocuklarla karsılıklı etkilesim kurmaları da gereklidir.
• Teknolojiyi hayattan çıkaramayacağınıza göre yetişkin olarak sizler, teknolojiyi yararlı kullanma konusunda çocuklarınıza örnek olabilirsiniz. Öncelikle bilgisayarla kendi iliskinizi gözden geçirmeniz güzel olur. Aksamları isten gelen anne-baba evdeki tüm vaktini bilgisayar karsısında geçiriyorsa, çocuklarıyla oynamak ve onları sevmek yerine ellerini tuslardan ayıramıyorsa, çocuklarına koyacakları bilgisayar yasagının hiçbir anlamı olmayacaktır.
• Bilgisayar ve internette geçirecekleri süreyi belirleyin ve bu süreyi aşmalarına izin vermeyin.
• Bilgisayarda oyun oynamayı bir hak olarak değil, ödül olarak verebilirsiniz. Örneğin ders çalıştıkları süre kadar bilgisayarda oynamalarına müsaade edebilirsiniz. Bilgisayarda oyun oynamaya sadece hafta sonu müsaade etmeniz de yerinde olacaktır.
• Bilgisayarın üretim ve fayda amaçlı kullanımı için çocuğunuzla çalışmalar yapabilirsiniz. Faydalı programlar alıp onlarla birlikte çesitli ürünler üretebilirsiniz. Bir yazıcı ile çıktılar alıp ev gazetesi çıkarmak, posterler hazırlayıp duvarlara asmak, her haftanın önemine göre pano hazırlamak gibi etkinlikler yapabilirsiniz.
• Çocuğunuzu kardeşi ve arkadaşları ile birlikte oynamaya teşvik edin. Bilgisayar oyunlarını etrafta oynayacak hiç kimse olmadıgında zaman öldürmek amacıyla kullanmasını tesvik etmeyin.
• Programın çocuğunuzun yaşına uygun olmasına ve öğrenme deneyimi sunmasına özen gösterin.
• Oyun seçimlerinde ya da oyunun oynanmasında hâkimiyet kurmasına izin vermeyin.
• Asıl alınması gereken tedbir ise çocuğu bilgisayar dışı etkinliklere yönlendirmektir. Ona yetenekleri dogrultusunda beceriler kazandıracak ortamlar hazırlayabilirsiniz. Müzige yetenegi olan bir çocuga bir müzik aleti çalması konusunda fırsatlar olusturabilirsiniz.
Resim yetenegi olan bir çocuga gerekli boya ve malzemeler saglayıp, evde küçük ressama ait bir köse hazırlayıp resim yapmaya tesvik edebilirsiniz. Ayrıca bir sporla ilgilenmesini saglayabilirsiniz. Bir hayvan beslemesi için onu tesvik etmek, koleksiyon yapmaya yönlendirmek gibi etkinlikler de çocugun mesgul olmasını saglayacak, eglenmek ve can sıkıntısını gidermek için bilgisayara olan ihtiyacını azaltacaktır.
• Çocuklarınızla daha fazla vakit geçirip onlardaki aidiyet duygusunu geliştirebilirsiniz. Hem bu şekilde çocugunuzun maddi ihtiyaçlarını karsıladıgınız gibi ruhsal ihtiyaçlarını da karsılamıs olursunuz. Birlikte oyun oynamak, etkinliklere katılmak, yarısma yapmak hem çocuklardaki aileye olan aidiyeti gelistirir hem de sevildigi mesajını onlara verir.
• Eğer tüm çabalarınıza rağmen çocuğunuz bilgisayara bağlanmaya devam ediyorsa, o olmadan mutlu olamıyorsa, vaktinin çocugunu onun basında geçiriyorsa bir uzmandan yardım alabilirsiniz.
Psk. NİLÜFER ÖZKAN BUDAK
Kaynaklar
Çocuk ve Gençlik Ruh Saglıgı Dernegi
Pedagoji Dernegi
Dr. Ahmet Sakin, Marmara Üniversitesi, Atatürk Egitim Fakültesi
Young KS. Internet addiction. Am Behav Sci 2004; 48:402-441.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Okul Öncesı Dönem ve Bilgisayar Kullanımı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Nilüfer ÖZKAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Nilüfer ÖZKAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
okulöncesi bilgisayar, bilgisayar bağımlılığı, bilgisayara sınır koyma, çocukta bilgisayar, çocuklarda bilgisayar
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
