2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Çocuğunuz Üstün Yetenekli Olabilir mi?
MAKALE #14248 © Yazan Uzm.Psk.Nilüfer ÖZKAN | Yayın Mart 2015 | 4,039 Okuyucu
Günümüzde “Yetenekli” öğrenciyle “Üstün” yetenekli öğrenci tanımları birbirine karışmaktadır. Ailelerin kafasında acaba benim çocuğum üstün yetenekli mi sorusu belirmektedir. Munro’ya göre üstün öğrenci ve özel yetenekli öğrenci kavramları aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır.

Yetenekli öğrenci: Net olarak öğretilen alanlarda olağanüstü yaratıcı kabiliyet gösterir.

Üstün öğrenci: Net olarak öğretilemeyen alanlarda olağanüstü kabiliyet gösterir.

Munro (2000), motivasyon desteğiyle üstün özelliklerin özel yetenekliliğe dönüşebilece-ğini belirtmektedir. Yani diğer anlamda üstünlük özel yetenekliliği besler. Ancak her zaman üstünler özel yetenekli olmayabilir.

Üstün öğrencide, entelektüellik, yaratıcılık, sosyo-duygusal ve motor algılarında açıkça yüksek beceri ve yetenekler vardır. Üzerinde çalışılmamış ve kendiliğinden gösterilir. Genetik kaynaklara da bağlanır. Kişinin yaptığı birçok görevde gözlemlenir.

Özel yetenekli öğrencide, Bir ya da birden fazla sanatsal alanda yüksek derecede yetenek gösterir. Bu yetenekler sistemli bir şekilde geliştirilen yeteneklerdir. Yavaş yavaş ortaya çıkan yetenekler aktivitelerle beceriye dönüşür.

Üstün ve Özel Yetenekli Çocukların Özellikleri:

Bedensel Özellikler
Bu alanda yapılan birçok inceleme sonucunda, üstün ve özel yetenekli bireylerin akranlarına göre doğumdan ölüme kadar her yas seviyesinde bedensel gelişim yönünden de daha gelişmiş oldukları saptanmıştır. Çağlar (1972) üstün ve özel yetenekli çocukların bedensel özelliklerini söyle sıralamıştır:
• Duyulara karsı hassastırlar (renkler, sesler, kokular vs. üzerinde).
• Fiziksel ve entelektüel gelişmede farklı bir ilerleme hızına sahiptirler.
• Doğumlarında normal çocuklardan daha ağır ve uzun doğarlar.
• Her yasta akranları ile kıyaslandıklarında bedeni gelişimlerinde belirli derecede üstünlük gösterirler.
• Her yasta akranlarından daha iri, kuvvetli ve sıhhatlidirler.
• Akranlarından ve normal çocuklardan daha erken konuşurlar, yürürler. Bu bazen zekânın yüksekliği ile oranlı olarak çok erken olarak gelişir.
• Bedenen bütün organların sağlığı akranlarından çok iyidir. Sağlıklarını çok iyi korurlar. Bozulduğunda derhal tedbir alırlar ve hastalık şikâyetleri çok azdır.
• Beden özürlerine çok az rastlanır. Bu cümleden olmak üzere birçokları gözlük kullanır ve büyük bir kısmı bademcik ameliyatı olmuşlardır. Bu onların sağlığa verdiği önemin bir belirtisi sayılır.
• Omuz ve kalçalarının daha geniş, ciğerlerinin daha kuvvetli olduğu görülmüştür [1].
Zihinsel Özellikler

Çağlar (1972), Rooper (1963) ve Davaslıgil (1990)’in ortak bulgularına göre üstün ve özel yetenekli çocuklar su zihinsel özelliklere sahiptirler:
• Olağan üstü denebilecek bir zihni enerjiye sahiptirler. Zihnen daima aktif olmayı şiddetle arzularlar.
• Çeşitli alanlarda özel yetenekleri vardır.
• Yoğun motivasyon gösterebilirler.
• Gelişim basamaklarını yaşıtlarından önce tamamlarlar.
• Sürekli soru sorarlar, meraklıdırlar, öğrenme ve bilgiye açlık duyarlar.
• Ayrıntılara dikkat ederler.
• Kendisinin seçtiği konuda veya ilgi alanlarında bağımsız çalışabilirler.
• Çabuk ve kolay öğrenirler, kavrama ve akılda tutma süreleri yüksektir.
• Birbirini takip eden derin ve geniş ilgi alanlarına sahiptirler. Bir alanda öğrendiği konu ile bir başka alanda öğrendiği arasında akla yatkın ilişkiler kurabilirler.
• Kelime hazineleri zengindir, kelimeleri doğru telaffuz eder yerli yerinde kullanırlar, akıcı bir konuşmaları vardır.
• Bildiklerini, düşündüklerini yaşıtla-rından daha iyi ifade edebilirler.
• Bir öykünün ya da paragrafın ana fikrini yaşıtlarından daha çabuk bulup çıkarırlar.
• Neden sonuç ilişkilerini ve benzerliklerini yaşıtlarından daha çabuk ayırt ederler.
• Karmaşık ve zor problemlerden hoşlanır ve yaşıtlarının çözemediği problemleri çözebilirler.
• Ders başarıları yüksektir.
• Eleştirebilme yetenekleri yüksektir.
• Orijinal, yaratıcı ve girişkendirler.
• Genelleme yapma, sonuçları hissetme, soyut düşünme ve alternatifler üretme konusunda erken ve hızlı gelişirler.
• İnatçı, kararlı, hedefe dönük ve hatta bazen maceracı davranışlar gösterirler.
• Bağımsız ve çoğu zaman isyankâr davranışlar gösterirler.
• Çabuk sıkılırlar, yapacak bir şeyler ararlar ve çok konuşurlar.
• Felsefi tavırları ve garip düşünceleri vardır.
• Güzel sanatlardan birine karsı yüksek kabiliyetleri vardır (belli bir eğitim almasa bile). Şiirsel ifadeler, güzel ve edebi sözler kullanmayı severler.
• İç dünyasında derinlik ve bunun getirdiği yalnızlığı yaşarlar.

Sosyal ve Duygusal Özellikler
• Başkalarına karsı son derece duyarlıdırlar, sizin ne düşündüğünüzü çabuk hissederler.
• Farklı bir mizah anlayışı (bu bazen başkalarını kırabilir veya rahatsız edebilir) vardır.
• Farklı olduğunu kendileri hissettiği gibi başkalarına da hissettirmeye çalışırlar.
• Küçük yastan itibaren idealisttirler.
• Duygusaldırlar.
• Mükemmeliyetçi bir yapıya sahiptirler (dolayısıyla kendini ve başkalarını beğenmezler).
• Belli derslerde olağanüstü bir başarı gösterirler.
• Bilinmeyen, gizli konulara büyük bir ilgi gösterirler.
• Yüksek bir konsantrasyon kabiliyetine sahiptirler.
• Başkalarının ne diyeceğine pek aldırış etmezler.
• Tutku ile bağlandıkları konuları her yerde gündeme getirmekten hoşlanırlar.
• Sorumluluk duyguları gelişmiştir. Sorumluluk almayı çok ister ve bunu yerine getirmekten hoşlanırlar.
• Çalışkandırlar, amaçlarına ulaşmaktan ve başarıdan zevk duyarlar.
• Azimli ve sabırlıdırlar.
• Özgüvenleri gelişmiştir. Sosyal etkinliklere katılmaktan hoşlanırlar.

Öğrenme Özellikleri
Ataman (1996) da üstün ve özel yetenekli öğrencilerin öğrenme özelliklerini su şekilde sıralamıştır:
• Çeşitli konularda oldukça geniş bilgiler depolama özelliğine sahiptir.
• Karmaşık nesne ve olayları kolaylıkla anlar. Onları anlaşılabilir ve anlamlı parçalarına kolaylıkla ayırır. Soruların yanıtlarındaki mantıksal yapıyı hemen görür.
• Çok dikkatli ve keskin bir gözlemcidir. Oldukça üst düzeyde ve yoğun bir sözcük dağarcığı vardır ve sözcükleri anlamlı bir biçimde kullanır.
• Akranlarına kıyasla oldukça uzun ve karmaşık cümle kurar.
• Okul başarısı açısından bu çocukların her öğretim aşamasında bulunduktan sınıfın ortalama iki sınıf üstünde bilgiye sahip oldukları, bazı konularda bu üstünlüğün dört sınıf düzeyine ulaşabileceğini araştırmalar belirtmektedir. Özellikle; fen, matematik, dil bilimleri gibi konularda başarılı olmaktadırlar [2].
Kişilik Özellikleri:

• Yüksek amaç ve ideallere sahiptirler.
• Faaliyetlerini başlatmak için bir dış kuvvete ihtiyaç duymazlar, yani içten denetimlidirler.
• Yaşamlarındaki olayları denetim altına alabileceklerine inanırlar, kaderci değildirler.
• Hayal güçlerinin fazla gelişmesi sonucunda, bazıları hayali arkadaşlar oluşturabilir. Bazen bir aile ve toplumu hayal güçlerinde canlandırabilirler.
• Daha büyük çocuklar bilimkurgu türümde fanteziler yaratabilirler.
• Aşırı duygusal olabilirler. Yapılan haksızlıklar arkadaşlarına yönelik bile olsa, böyle bir durum gözlerinin yasla dolmasına neden olabilir.
• Yok olma tehlikesinde olan türler, enerji kaynaklarının azalması, kirliliğin artması gibi dünya sorunlarına aşırı duyarlı davranabilirler.
• Mükemmeliyetçidirler.
• Özgüvenleri yüksektir.

Psk. Nilüfer ÖZKAN BUDAK


Kaynakça:
1.Ataman, A., “Üstün Zekâlı Ve Üstün Özel Yetenekli”, Eğitimimize Bakışlar
1, Kültür Koleji Eğitim Vakfı Yayınları, Editor: Dr. İlhami Fındıkçı,
İstanbul 1996.

2. Çağlar, D., “Üstün Zekalı Çocukların Özellikleri”, Ankara Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Dergisi, 1972.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Çocuğunuz Üstün Yetenekli Olabilir mi?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Nilüfer ÖZKAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Nilüfer ÖZKAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Nilüfer ÖZKAN Fotoğraf
Uzm.Psk.Nilüfer ÖZKAN
İstanbul
Uzman Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi39 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Nilüfer ÖZKAN'ın Makaleleri
► Üstün Yetenekli Çocuklar Psk.Dnş.Nuray ÖZBEN AVŞAR
► Üstün ve Özel Yetenekli Çocuklar Psk.Doğan Demirkan ÖZDEMİR
► Üstün ve Özel Yetenekli Çocuklar Psk.İbrahim ERTABAK
► Üstün Özel Yetenekli Çocuğu Anlamak Psk.Dnş.Oktay TOPALOĞLU
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Çocuğunuz Üstün Yetenekli Olabilir mi?' başlığıyla benzeşen toplam 30 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Çocuğa Sınır Koyma Mart 2015
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


17:50
Top