Kardeş Kıskançlığında Anne Baba Ne Yapabilir?
KARDEŞ KISKANÇLIĞINDA ANNE-BABALAR NE YAPMALILAR?
Eve yeni katılacak aile üyesinin, diğer aile üyeleri tarafından kabulü bazen zor olabiliyor. Çocuklar için ise bu kabul yani yeni bir kardeşin aileye katılması, kendisinin ne kadar sevildiğini sorgulamasına, var olan ilginin bölünmesiyle, ilginin kendisinden kardeşe yönelmesi “kıskançlık” duygusu yaşamasına neden olabiliyor.
Anne ve baba tarafından kıskançlık duygusu da, diğer duygular gibi doğal karşılanmalı, sadece çocuğun bu durumu nasıl algıladığı, nasıl etkilendiği, davranışlarına nasıl yansıttığı anne- baba tarafından çok iyi gözlemlenmelidir.
Çocuklar 2 yaş civarı bu duyguyu yaşamaya başlıyorlar, çocuğun yaşı, anne ve babasıyla ilişki biçimi, kişiliği, anne ve babasının çocuğa yaklaşımı, çevre ve diğer aile üyelerinin tepkileri bu süreci etkiliyor.
Kardeşler arasında ki yaş farkının azlığı da, kardeşlerin ilişkilerinde kıskançlık duygusunun yaşanmasına neden oluyor. Yaş farkı az olduğunda, kavgaların fazla olduğu, çatışma ve saldırganlığın arttığı görülüyor.
Ailenin eve yeni çocuk geldiğinde bebekle çok zaman geçirmesi, kendisine ayrılan zamanın azalması, çocuğun özellikle ebeveynlerine özellikle anneye kırgınlık, hayal kırıklığı, değersizlik duyguları yaşamasına neden oluyor. Bu duygularda yoğun bir kızgınlığa dönüşebiliyor.
Çocuğun kardeşinden daha az sevildiği ve daha az değer gördüğünü düşünmesi; kardeşine, anne babasına, çevresine karşı problem olabilecek davranışlara neden olabilmektedir.
Kardeş Kıskançlığı Yaşayan Çocuklarda Çoğunlukla Aşağıdaki Davranışlar Görülüyor:
• Kardeşine, anne babasına, arkadaşlarına karşı zarar verici saldırgan davranışlar sergileyebilir.
• Çocukta regresyon görülebilir. Regresyon, erken dönemde görülen davranışların sergilenmesidir. Altını ıslatma, parmak emme, tırnak yeme, bebeksi konuşma gibi davranışlar başlayabilir.
• Çocuğunuz yeni bir bebeğin eve gelmesi ile birlikte evden ayrılmak istememeye başlayabilir, Örneğin, okula gitmek istemeyebilir, daha önce kaldığı anneanneye babaanneye gitmek istemeyebilir. Okul çağındaki çocuklarda, okula gitme isteğinin azalması, derslerde başarısızlık görülebilir.
• Çocukta kendi bedeni ile ilgili şikayetler başlayabilir. Mide ağrıları, mide bulantıları, kusmalar görülebilir. Yemek yeme bozuklukları, uyku bozuklukları başlayabilir.
• Depresyon ya da mutsuzluk hali görülebilir, çocuk eskiden yapmaktan hoşlandığı şeylerden uzak durabilir, oyun oynamayabilir.
• Anne babasının kendisine ve kardeşine davranışlarını kıyaslayabilir. Ya da anne babasına “hep onunla oynuyorsunuz zaten benimle oynamayı sevmiyorsunuz” gibi karşılaştırmalar yapabilir.
• Ailede büyük çocuğa uygulanan eğitimle, daha sonra gelen çocuklara uygulanan eğitim arasındaki farklılıklar kardeşler arasındaki ilişkileri etkilemektedir. Birinci çocuğun eğitimi sırasında anne-babanın deneyimsizlikleri, çocuğa daha katı olmalarına, daha sonraki çocuklarda, olgunlaşıp daha fazla bilgi ve beceri sahibi olmaları nedeniyle hoşgörülü davranmalarına neden olmaktadır. Ancak ilk çocuk kendisine karşı haksızlık yapıldığını düşünüp, kardeşine karşı düşmanlık- kıskançlık, anne-babaya karşı da kırgınlık duyabilir.
• Kardeşler arasında olumsuz duyguların pekişmesine neden olan bir diğer konu, anne- babanın çocuklarına karşı gösterdikleri sevgi de farklılıklar olmasıdır. Erkek çocuk bekleyen anne-baba, doğan bebeğin kız oluşu ile hayal kırıklığı yaşayabilir. Kız çocuğunun hemen arkasından doğan erkek çocuk ise evdeki tüm ilgi ve sevginin merkezi olur. Kız çocuğun, erkek kardeşine karşı düşmanlık-kıskançlık duyguları beslemesine neden olabilir.
• Bazı çocuklarda kıskançlık duygusu çok açık ifade edilir, kardeşini sevmediğini söyleyebilir ya da kardeşine vurma, oyuncaklarına zarar verme görülebilir.
Kardeşler Arasında Olumlu İlişkilerin Kurulabilmesi İçin Anne- Babalar Nasıl Davranmalı?
• Anne baba, çocuğu ile onun anlayabileceği sade bir dille yeni bir kardeşinin olacağını açıklamalıdır. Doğum öncesi, annenin hamilelik sürecinde çocuğa isim bulmak, eşyalarını ve odasını hazırlamak gibi konularda çocuktan yardım istenmesi, çocuğun kardeşi ile kurulacağı olumlu ilişki için iyi bir başlangıç olabilir.
• Hamilelik sürecinde, kardeşi doğduktan sonra bebeğin ihtiyaçları nedeniyle ailenin nasıl bir süreçten geçeceği konuşulmalıdır.
• Doğum sonrası, anne bebeğin gereksinimlerini karşılarken büyük kardeşten yardım isteyebilir. Örneğin, bebeğin mamasının hazırlanması, giydirirken, banyosunu yaptırırken destek isteyebilir. Çocuk kardeşini yakından tanıyacak, hem de annesinden ayrı kalmamış olacaktır.
• Yeni kardeşin doğumu ile çocuğunuzu hazır olmadığı, hiç denemediği durumlarla karşı karşıya bırakmayın. Kısa bir süre önce “sen küçüksün” diye yemek yerken, giyinirken, hatta yıkanırken kendisine yardımcı olduğunuz çocuğunuza, birdenbire “ben şimdi kardeşini doyuruyorum, sen yemeğini kendin ye” gibi o zamana kadar denemediği bir durumla karşı karşıya bırakmayın. Artık annesinin kendisiyle ilgilenmemesinin sebebinin kardeşi olduğunu düşünecek ve kardeşine karşı düşmanca duygular beslemeye başlayacaktır.
• Çocukla kardeşi hakkında şakalar yapmayın. Kıskançlığın oluşmasına neden olmayın.
• Kardeşi olduktan sonra onunla eskisi kadar ilgilenilemeyeceğiz gibi bilgiler vermeyin.
• Kardeşini kıskanacağından fazla endişelenip sürekli önlem almaya, bu konuyu sürekli çocuğunuzla konuşmaya çalışmayın.
• Anne-baba olarak kendi davranışlarınızı da gözlemleyin, çocuğunuza karşı sizde ki davranış değişiklikleri de çocuğunuzun bu yeni duruma alışmasını güçleştirebilir.
• Kardeş olduktan sonra onu kardeşiyle kıyaslamayın, ya da bebek hakkında olumsuz “sen bebekken çok sakindin, bak bu çok huysuz gibi” cümleler kurmayın.
• Ya da büyük çocuk sorun çıkardığında “bak kardeşin ne kadar uslu sen niye uslu değilsin” gibi cümleler kurmayın.
• Kardeşler arasında yaşanan kıskançlığın her ailede yaşanabileceğini yani normal bir durum olduğunu unutmayın. Panik yapmayın.
• Çocuğunuz yeni kardeşinin eve gelmesi ile birlikte evden ayrılmak istememeye başlayabilir. Daha önce kendi isteğiyle kaldığı anneannenin, babaannenin ya da başka bir yakınının evine gitmek istemeyebilir. Anne ve baba bu konuda çocuğu zorlamamalı daha fazla direnç göstermesine neden olmamalıdır.
• Okul çağındaki çocuklarda, okula gitme isteğinin azalması, derslerde başarısızlık görüldüğünde, öğretmeni ve rehberlik servisi ile iletişime geçilmeli yaşanan sorun nedeniyle onlardan da yardım istenmelidir.
• Oyuncaklarını ona sormadan kardeşine vermeyin. Ancak kendisi paylaşmak isterse onun bu davranışını onaylayıcı davranın.
• Çocuğunuzun yaşadığı kıskançlık duygusunu ikincil kazanç haline getirmeyin. Kıskanmasın diye aşırı ilgilenmek, hediye almada abartıya kaçmak gibi davranışlardan kaçının.
• Çocuklar büyüdüğünde aralarında yaşayacakları kavgalarda taraf olmayın ya da birini sürekli haklı bulmayın, “sen büyüksün o daha çok küçük” gibi. Kavga etmelerine izin vermeden sorunu çözmeleri için yol gösterin.
• Çocuğunuzun duymayacağını düşünüp onun hakkında konuşmayın. “kıskanıyor galiba biraz huysuzlaştı” gibi. Çocuklar sanki sizinle hiç ilgili görünmediği anlarda dahi (örneğin, oyun oynadıkları sırada ) algıları çok açıktır, dikkatleri sizin üzerinizdedir.
• Çocuklarınızın yaşları büyük ve onlar arasında kıskançlığı varsa; birbirlerinden uzaklaştırmaya çalışmak çözüm olmayacaktır, onların birlikte yapabileceği ortamlar ve etkinlikler oluşturmak gerekir.
• Çocuklarınızın kavga etmesini önlememişseniz fiziksel bir yaralanma da söz konusu değilse, sorunlarını kendi aralarında çözmeleri için fırsat verin. Uzlaşmacı yöntemlerle nasıl çözüm bulacakları konusunda onları bilgilendirin.
• Onları Kıyaslamayın, kardeşler arasında, kişilik özellikleri, zeka, yetenek, gelişim özellikleri gibi bir çok konuda farklılıkların olması anne babanın, onları birbirleri ile kıyaslamasına neden olmaktadır. Bu kıyaslama ile sürekli başarısız olan yönlerini vurgulamak, kardeşlerin birbirlerine yakınlaşmalarını ve aralarında kıskançlık duygusunun oluşmasına neden olmaktadır.
• Anne babaların çocuklarına farklı muamele yapmasının da kardeşler üzerinde olumsuz etkisi büyüktür. Anne babanın çocuklardan birini kayırması yani kardeşlerden birine farklı muamele etmesi, kardeşler arasında ömür boyunca sürecek çatışma, yarış ve kıskançlık duygularına sebep olacaktır.
• Unutmayın onlar sizden ne görmüşlerse çözüm yolu olarak bu yöntemleri deneyeceklerdir. Eğer anne baba olarak öfke problemi olan bir çift değilseniz ve sorunlarınızı iletişim kurarak çözebiliyorsanız, çocuklarınızda aralarındaki problemi konuşarak çözeceklerdir. Onlara güvenin.
Eve yeni katılacak aile üyesinin, diğer aile üyeleri tarafından kabulü bazen zor olabiliyor. Çocuklar için ise bu kabul yani yeni bir kardeşin aileye katılması, kendisinin ne kadar sevildiğini sorgulamasına, var olan ilginin bölünmesiyle, ilginin kendisinden kardeşe yönelmesi “kıskançlık” duygusu yaşamasına neden olabiliyor.
Anne ve baba tarafından kıskançlık duygusu da, diğer duygular gibi doğal karşılanmalı, sadece çocuğun bu durumu nasıl algıladığı, nasıl etkilendiği, davranışlarına nasıl yansıttığı anne- baba tarafından çok iyi gözlemlenmelidir.
Çocuklar 2 yaş civarı bu duyguyu yaşamaya başlıyorlar, çocuğun yaşı, anne ve babasıyla ilişki biçimi, kişiliği, anne ve babasının çocuğa yaklaşımı, çevre ve diğer aile üyelerinin tepkileri bu süreci etkiliyor.
Kardeşler arasında ki yaş farkının azlığı da, kardeşlerin ilişkilerinde kıskançlık duygusunun yaşanmasına neden oluyor. Yaş farkı az olduğunda, kavgaların fazla olduğu, çatışma ve saldırganlığın arttığı görülüyor.
Ailenin eve yeni çocuk geldiğinde bebekle çok zaman geçirmesi, kendisine ayrılan zamanın azalması, çocuğun özellikle ebeveynlerine özellikle anneye kırgınlık, hayal kırıklığı, değersizlik duyguları yaşamasına neden oluyor. Bu duygularda yoğun bir kızgınlığa dönüşebiliyor.
Çocuğun kardeşinden daha az sevildiği ve daha az değer gördüğünü düşünmesi; kardeşine, anne babasına, çevresine karşı problem olabilecek davranışlara neden olabilmektedir.
Kardeş Kıskançlığı Yaşayan Çocuklarda Çoğunlukla Aşağıdaki Davranışlar Görülüyor:
• Kardeşine, anne babasına, arkadaşlarına karşı zarar verici saldırgan davranışlar sergileyebilir.
• Çocukta regresyon görülebilir. Regresyon, erken dönemde görülen davranışların sergilenmesidir. Altını ıslatma, parmak emme, tırnak yeme, bebeksi konuşma gibi davranışlar başlayabilir.
• Çocuğunuz yeni bir bebeğin eve gelmesi ile birlikte evden ayrılmak istememeye başlayabilir, Örneğin, okula gitmek istemeyebilir, daha önce kaldığı anneanneye babaanneye gitmek istemeyebilir. Okul çağındaki çocuklarda, okula gitme isteğinin azalması, derslerde başarısızlık görülebilir.
• Çocukta kendi bedeni ile ilgili şikayetler başlayabilir. Mide ağrıları, mide bulantıları, kusmalar görülebilir. Yemek yeme bozuklukları, uyku bozuklukları başlayabilir.
• Depresyon ya da mutsuzluk hali görülebilir, çocuk eskiden yapmaktan hoşlandığı şeylerden uzak durabilir, oyun oynamayabilir.
• Anne babasının kendisine ve kardeşine davranışlarını kıyaslayabilir. Ya da anne babasına “hep onunla oynuyorsunuz zaten benimle oynamayı sevmiyorsunuz” gibi karşılaştırmalar yapabilir.
• Ailede büyük çocuğa uygulanan eğitimle, daha sonra gelen çocuklara uygulanan eğitim arasındaki farklılıklar kardeşler arasındaki ilişkileri etkilemektedir. Birinci çocuğun eğitimi sırasında anne-babanın deneyimsizlikleri, çocuğa daha katı olmalarına, daha sonraki çocuklarda, olgunlaşıp daha fazla bilgi ve beceri sahibi olmaları nedeniyle hoşgörülü davranmalarına neden olmaktadır. Ancak ilk çocuk kendisine karşı haksızlık yapıldığını düşünüp, kardeşine karşı düşmanlık- kıskançlık, anne-babaya karşı da kırgınlık duyabilir.
• Kardeşler arasında olumsuz duyguların pekişmesine neden olan bir diğer konu, anne- babanın çocuklarına karşı gösterdikleri sevgi de farklılıklar olmasıdır. Erkek çocuk bekleyen anne-baba, doğan bebeğin kız oluşu ile hayal kırıklığı yaşayabilir. Kız çocuğunun hemen arkasından doğan erkek çocuk ise evdeki tüm ilgi ve sevginin merkezi olur. Kız çocuğun, erkek kardeşine karşı düşmanlık-kıskançlık duyguları beslemesine neden olabilir.
• Bazı çocuklarda kıskançlık duygusu çok açık ifade edilir, kardeşini sevmediğini söyleyebilir ya da kardeşine vurma, oyuncaklarına zarar verme görülebilir.
Kardeşler Arasında Olumlu İlişkilerin Kurulabilmesi İçin Anne- Babalar Nasıl Davranmalı?
• Anne baba, çocuğu ile onun anlayabileceği sade bir dille yeni bir kardeşinin olacağını açıklamalıdır. Doğum öncesi, annenin hamilelik sürecinde çocuğa isim bulmak, eşyalarını ve odasını hazırlamak gibi konularda çocuktan yardım istenmesi, çocuğun kardeşi ile kurulacağı olumlu ilişki için iyi bir başlangıç olabilir.
• Hamilelik sürecinde, kardeşi doğduktan sonra bebeğin ihtiyaçları nedeniyle ailenin nasıl bir süreçten geçeceği konuşulmalıdır.
• Doğum sonrası, anne bebeğin gereksinimlerini karşılarken büyük kardeşten yardım isteyebilir. Örneğin, bebeğin mamasının hazırlanması, giydirirken, banyosunu yaptırırken destek isteyebilir. Çocuk kardeşini yakından tanıyacak, hem de annesinden ayrı kalmamış olacaktır.
• Yeni kardeşin doğumu ile çocuğunuzu hazır olmadığı, hiç denemediği durumlarla karşı karşıya bırakmayın. Kısa bir süre önce “sen küçüksün” diye yemek yerken, giyinirken, hatta yıkanırken kendisine yardımcı olduğunuz çocuğunuza, birdenbire “ben şimdi kardeşini doyuruyorum, sen yemeğini kendin ye” gibi o zamana kadar denemediği bir durumla karşı karşıya bırakmayın. Artık annesinin kendisiyle ilgilenmemesinin sebebinin kardeşi olduğunu düşünecek ve kardeşine karşı düşmanca duygular beslemeye başlayacaktır.
• Çocukla kardeşi hakkında şakalar yapmayın. Kıskançlığın oluşmasına neden olmayın.
• Kardeşi olduktan sonra onunla eskisi kadar ilgilenilemeyeceğiz gibi bilgiler vermeyin.
• Kardeşini kıskanacağından fazla endişelenip sürekli önlem almaya, bu konuyu sürekli çocuğunuzla konuşmaya çalışmayın.
• Anne-baba olarak kendi davranışlarınızı da gözlemleyin, çocuğunuza karşı sizde ki davranış değişiklikleri de çocuğunuzun bu yeni duruma alışmasını güçleştirebilir.
• Kardeş olduktan sonra onu kardeşiyle kıyaslamayın, ya da bebek hakkında olumsuz “sen bebekken çok sakindin, bak bu çok huysuz gibi” cümleler kurmayın.
• Ya da büyük çocuk sorun çıkardığında “bak kardeşin ne kadar uslu sen niye uslu değilsin” gibi cümleler kurmayın.
• Kardeşler arasında yaşanan kıskançlığın her ailede yaşanabileceğini yani normal bir durum olduğunu unutmayın. Panik yapmayın.
• Çocuğunuz yeni kardeşinin eve gelmesi ile birlikte evden ayrılmak istememeye başlayabilir. Daha önce kendi isteğiyle kaldığı anneannenin, babaannenin ya da başka bir yakınının evine gitmek istemeyebilir. Anne ve baba bu konuda çocuğu zorlamamalı daha fazla direnç göstermesine neden olmamalıdır.
• Okul çağındaki çocuklarda, okula gitme isteğinin azalması, derslerde başarısızlık görüldüğünde, öğretmeni ve rehberlik servisi ile iletişime geçilmeli yaşanan sorun nedeniyle onlardan da yardım istenmelidir.
• Oyuncaklarını ona sormadan kardeşine vermeyin. Ancak kendisi paylaşmak isterse onun bu davranışını onaylayıcı davranın.
• Çocuğunuzun yaşadığı kıskançlık duygusunu ikincil kazanç haline getirmeyin. Kıskanmasın diye aşırı ilgilenmek, hediye almada abartıya kaçmak gibi davranışlardan kaçının.
• Çocuklar büyüdüğünde aralarında yaşayacakları kavgalarda taraf olmayın ya da birini sürekli haklı bulmayın, “sen büyüksün o daha çok küçük” gibi. Kavga etmelerine izin vermeden sorunu çözmeleri için yol gösterin.
• Çocuğunuzun duymayacağını düşünüp onun hakkında konuşmayın. “kıskanıyor galiba biraz huysuzlaştı” gibi. Çocuklar sanki sizinle hiç ilgili görünmediği anlarda dahi (örneğin, oyun oynadıkları sırada ) algıları çok açıktır, dikkatleri sizin üzerinizdedir.
• Çocuklarınızın yaşları büyük ve onlar arasında kıskançlığı varsa; birbirlerinden uzaklaştırmaya çalışmak çözüm olmayacaktır, onların birlikte yapabileceği ortamlar ve etkinlikler oluşturmak gerekir.
• Çocuklarınızın kavga etmesini önlememişseniz fiziksel bir yaralanma da söz konusu değilse, sorunlarını kendi aralarında çözmeleri için fırsat verin. Uzlaşmacı yöntemlerle nasıl çözüm bulacakları konusunda onları bilgilendirin.
• Onları Kıyaslamayın, kardeşler arasında, kişilik özellikleri, zeka, yetenek, gelişim özellikleri gibi bir çok konuda farklılıkların olması anne babanın, onları birbirleri ile kıyaslamasına neden olmaktadır. Bu kıyaslama ile sürekli başarısız olan yönlerini vurgulamak, kardeşlerin birbirlerine yakınlaşmalarını ve aralarında kıskançlık duygusunun oluşmasına neden olmaktadır.
• Anne babaların çocuklarına farklı muamele yapmasının da kardeşler üzerinde olumsuz etkisi büyüktür. Anne babanın çocuklardan birini kayırması yani kardeşlerden birine farklı muamele etmesi, kardeşler arasında ömür boyunca sürecek çatışma, yarış ve kıskançlık duygularına sebep olacaktır.
• Unutmayın onlar sizden ne görmüşlerse çözüm yolu olarak bu yöntemleri deneyeceklerdir. Eğer anne baba olarak öfke problemi olan bir çift değilseniz ve sorunlarınızı iletişim kurarak çözebiliyorsanız, çocuklarınızda aralarındaki problemi konuşarak çözeceklerdir. Onlara güvenin.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kardeş Kıskançlığında Anne Baba Ne Yapabilir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Filiz OKUŞ TEZEL'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Filiz OKUŞ TEZEL'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
3 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
